سیدکامبیز خاموشی سرابی - دانشجوی کارشناسی ارشد،گروه هنر ومعماری، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد، ایران
حسن سجادزاده - استادیار دانشکده هنر و معماری دانشگاه بوعلی سینا همدان
مهدی صادق احمدی - مربی دانشکده هنر و معماری شهید صدوقی یزد

از اوایل قرن بیستم و با اختراع وسیله نقلیه موتوری، سرعت و حرکت سریع تمام ساختار زندگی انسان را تحت تاثیر خود قرار داده است. مثل تمامفضاهای شهری که تحت تاثیر این تغییر قرار گرفتند کاروانسراهای نیز از رونق افتادند و از آنها بیشتر به عنوان جایگاه و منطقه نظامی و غیره استفادهشد. کاروانسرای بیستون نیز بعد از اینکه از رونق افتاد در ابتدا جایگاه سکنه روستای بیستون شد و تا چند سال پیش نیز بعنوان ندامتگاه و زندان مورداستفاده قرار گرفت تا اینکه محوطه تاریخی بیستون به ثبت آثار ملی و جهانی رسید و سازمان میراث فرهنگی استان تلاش فراوانی برای مرمت کاروانسراو دیگر آثار موجود در آن انجام داد. در حال حاضر با توجه به گردشگران و مسافران فراوان داخلی و خارجی که از آن دیدن به عمل می آورند،متاسفانه خلاء مکانی جهت اسکان آنها شهر بیستون احساس می شود و مسافران به شهرهای همجوار مانند کرمانشاه و همدان مراجعه می کنند. با توجهبه محدودیت های ساخت و ساز در محوطه های تاریخی، حفظ و نگهداری و احیاء کاروانسرای شاه عباسی بیستون بعنوان مکانی جهت اسکان آنهاامری ضروری است. این مقاله به دنبال یافتن پاسخی برای این سوالها است که ، آیا گونه شناسی و باز شناسی تاریخی برای احیاء کاروانسرای شاه عباسیبیستون امری ضروری است یا نه؟ آیا احیاء کاروانسرای شاه عباسی بیستون پاسخگوی نیازهای امروزی برای اسکان مسافران هست یا نه ؟ روش تحقیقاز نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی - تحلیلی است. هدف اصلی این مقاله گونه شناسی و بازشناسی تاریخی کاروانسرای شاه عباسیبیستون است. با بررسی و الگوگیری از چنین تجربه هایی می تواند تأمین کننده کلیه نیازهای خدماتی و رفاهی مسافران و بازدید کنندگان بافت ها ومحوطه های تاریخی مانند محوطه تاریخی بیستون باشد. از سوی دیگر احیاء کاروانسرای بیستون می تواند گام موثری در فعال کردن اقتصاد و ارتقاءتعاملات اجتماعی- فرهنگی محوطه تاریخی بیستون باشد.

کاروانسرای شاه عباسی، بیستون، گونه شناسی ، باز شناسی تاریخی