پارسا بامشادی - دانشجوی دکتری زبان شناسی همگانی دانشگاه شهیدبهشتی تهران
شادی انصاریان - کارشناس ارشدزبان شناسی همگانی دانشگاه رازی کرمانشاه

واژه های اشتقاقی بسیاری را درزبان فارسی میتوان یافت که دارای ساختارناپایگانی یاهمزمانی هستند دراین نوع واژه ها برخلاف واژه های دارای ساختارپایگانی عمل وندافزایی بهصورت پی درپی و مرحله به مرحله انجام نمی شود بلکه دویاچندوند یا واژه یکباره و بصورت همزمان به یک پایه افزوده میشوند وواژه تازه ای می سازند درپژوهش پیش رو می کوشیم ضمن دسته بندی انواع واژه های ناپایگانی زبان فارسی چگونگی شکل گیری آنها را درچارچوب نظریه ساختواژه ساخت محور تبیین نمیاییم این نظریه یکی ازنظریه های نوین درساختواژه است که رویکردی شناختی و ساخت بنیاد به واژه سازی دارد و تاکنون به عرصه پژوهشهای زبان شناختی فارسی وارد نگردیده است ساختواژه ساخت محور الگوهای واژه سازی را طرح واره هایی انتزاعی به صورت جفت هایی ازمعنا و صورت میداند که وایژه های منفرد زبان براساس آنها شکل میگیرد بیشتر داده های پژوهش برگرفته ازپیکره های بیجن خان و تکواژهستند یافت های پژوهش نشان میدد که بسیاری ازواژه های ناپایگانی زبان فارسی نمون یافته طرح واره های ساختی اند که درقالب شبکه ای سلسله مراتبی و درهم تنیده درحافظه واژگانی زبانوران فارسی ذخیره شده اند و ما این شبکه طرح واره ای را ترسیم کرده ایم

اشتقاق ناپایگانی ، وندافزایی ، ساختواژه ساخت محور ، ساخت ساختواژی ، رویکرد ساخت بنیاد