محمدرضا لیلیان - استادیار، گروه معماری، واحد پرند ، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
منصور مرادی - دانشجو، کارشناسی ارشد، گروه معماری، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، لرستان، ایران

معماری به عنوان محصولی فرهنگی و دانشی میان رشته ای که برآمده از هویت و سنتهای جوامع گوناگون می باشد، در تمام اعصار تاریخ ودر تمام ادیان مختلف جهان دارای جایگاه ویژه ای بوده، به نحوی که در مذاهب مختلف به شکل های متفاوت و البته به جهت کارکردهای مذهبی نمود داشته است. در دین اسلام به جز پرستش خالق، آیین های مذهبی دیگری برگرفته از سنت، شریعت و در راستای تکریم اهل بیت (علیهم السلام) به عنوان حلقه اتصال مخلوق با خالق شکل گرفته است که ایم مراسمات در بناهایی کارکردهای متغاوت دیگری از جمله رسیدگی به شکایات مردم، آموزش تعالیم دینی و قرآنی و ... پیدا کرده است که اینگونه بناها در مذهب تشیع به ´´تکیه´´ شهرت پیدا کرده است. ‏نظریه گشتالت از جمله مکاتب تاثیرگذار در قرن بیستم است که به معماری وارد شده است. با توجه به شیوه متفاوت توجه به ادراک در این مکتب، در بسیاری از مقالات به لزوم بررسی این سیستم ادراکی و نحوه عمل آن در طراحی توجه شده است؟ اما بیشتر آنها درحد بررسی مبانی نظری گشتالت هستند و به حضور این مکتب در طراحی تکایا توجه نکرده اند. به این ترتیب، این پرسش مطرح می شودکه آیا می توان بااین نظریه تکایا را تحلیل نمود. برای یافتن پاسخ این پرسش، ابتدا نظریه گشتالت و رابطه آن با مفاهیم معماری منظر و سپس ظرفیت های آن در تحلیل تکیه معاون المک مورد مطالعه قرار می گیرد. درنهایت، مفاهیم مربوط به این نظریه در طراحی اجزای تکایا برای نمایش میزان گستردگی کاربرد این نظریه در تکیه بیگلر بیگی بررسی شد.روش تحقیق بصورت توصیفی- تحلیلی است ، نتایج تحقیقات نشان می دهند با اینکه سال ها از ظهور نظریه گشتالت می گذرد، همواره کاربرد داشته وبه خوبی می تواند در حوزه معماری منظر استغاده شود. همچنین به کمک مفاهیم نظریه گشتالت، جنبه های ناپیدای معماری ایرانی بازشناخته خواهد شد .. ‏

روابط شکل و زمینه در تکایا،تکیه معاون الملک،نظریه گشتالت،سیر تحول گشتالت