بهاره صمدی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان ایران
سیدمحمدرضا ابن الرسول - دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان ایران

کاربرد امثال و حکم در متون ادبی ماندگاری و جاودانگی آن ها را تضمین می کند و به همین روی آفرینندگان این متون می کوشند نظم و نثر خود را بدان بیارایند. در این میان پیشاهنگان عرصه سخن از سر فرزانگی و حکمت آموزی گاه آن چنان گفته های نغز و گزیده بر زبان و قلم خویش جاری می سازند که خود تبدیل به مثل می شود و یا به تعبیر بلاغت پژوهان، در حکم مثل (جاری مجرای مثل) قرار می گیرد. در این مقاله بر آنیم که با بررسی دیوان منسوب به امام علی (ع) موارد مثل یا مثل گونه آن را - که موضوعا در حوزه ادبیات تعلیمی قرار می گیرد - استخراج و آن بخش از آن ها را که مورد ارجاع مثل پژوهان قرار گرفته، ارائه نماییم. توجه به موارد کاربرد، ضبط و ترجمه دقیق، ارائه معادل هایی از قرآن و حدیث و نظم و نثر عربی و پارسی از دیگر مطالب مقاله است.

دیوان امام علی (ع)، امثال و حکم، ادبیات تطبیقی، ادبیات تعلیمی