مهسا خدایی - دانشجوی کارشناسی ارشد سنجش از دور، دانشکده مهندسی، دانشگاه فردوسی مشهد
روزبه شاد - استادیار دانشکده مهندسی ، دانشگاه فردوسی مشهد
یاسر مقصودی - استادیار دانشکده مهندسی نقشه برداری، دانشگاه خواجه نصیر الدین طوسی

خشکسالی از جمله بلایای طبیعی است که همواره بر حوزه های کشاورزی، اکولوژی و اقتصادی - اجتماعی تاثیر گذار است. ارزیابی خسارات اقتصادی، زیست محیطی و بوم شناسی خشکسالی به دلیل پراکندگی مکانی بیشتر و نمایان شدن آن در طولانی مدت نسبت به سایر بلایای طبیعی سخت تر و پیچیده تر است. پیشتر به منظور پایش روند خشکسالی، شاخص های هواشناسی خشکسالی، مانند شاخص شدت خشکسالی پالمر ( PDSI ) و شاخص بارش استاندارد ( SPI ) ، به کمک اطلاعات آب و هوایی و هیدرولوژیکی ایستگاه های زمینی، خشکسالی را پایش می نمودند. این شاخص ها به دلیل کمبود اطلاعات ایستگاه های زمینی اغلب دارای محدودیت هایی هستند و قابلیت آنها در پایش نزدیک به زمان واقعی خشکسالی کم است. در دهه های اخیر فناوری سنجش از دور به علت جمع آوری داده های مکانی در مقیاس وسیع، بهروز بودن اطلاعات و بهره گیری از تکنیک های طیفی، به صورت گسترده در مطالعات پایش خشکسالی مورد استفاده قرار گرفته است. شاخص های اولیه سنجش از دوری پایش خشکسالی که بر اساس پاسخ طیفی متفاوت عوارض سطح زمین معرفی شدند، مانند: NDVI ، VCI ، SAVI ، PDI و نظایر آن، به صورت گسترده در مقیاس محلی و جهانی استفاده شدند. در چند سال اخیر محققین تلاش نمودند تا با ترکیب مولفه های طبیعی مختلف مانند: بارش، سلامت پوشش گیاهی، دمای سطح زمین، رطوبت خاک و نظیر آن، شاخص های ماهوارهای خشکسالی را ارتقا و بهبود دهند. شاخص های SCDI و SDI از جمله این شاخص های ترکیبی خشکسالی هستند. نتایج مطالعات نشان داد این شاخص ها عملکرد بهتری نسبت به شاخص های منفرد ارائه می دهند. در این مقاله به شرح تعدادی از پرکاربردترین شاخص های ماهواره ای خشکسالی پرداخته خواهد شد.

خشکسالی، سنجش از دور، شاخص های ماهواره ای