هومن قهرمانی - استادیار، دانشکده معماری و شهرسازی و هنرهای اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
فاطمه علی اکبری - کارشناسی ارشد، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، ایران

کدهای فرم- بنیاد نخستین بار در جنبش نوشهرسازی شکل گرفتند. این کدهای طراحی محور، سهم طراحی سه بعدی در شهرسازی را در تضاد با محدودیت های «مبتنی بر کاربری» منطقه بندی اقلیدسی، افزایش می دهند. اساس تدوین این کدها این است که فرم کالبدی اصلی ترین مشخصه یک مکان است. تزریق مشارکت عموم در تهیه طرح ها طی برگزاری کارگاه های شارت، یکی دیگر از نقاط قوت این کدها است. پژوهش حاضر در راستای توجه به جنبه های کیفی و اهمیت کاربری اراضی در شکل گیری فضای شهری، به دنبال نقد منطقه بندی اقلیدسی به عنوان خاستگاه و چرایی پدید آمدن کدهای فرم- بنیاد، به معرفی و تبیین اصول و ویژگی های این کدها پرداخته و پس از بررسی نقیصه های ناشی از فقدان نگاه سه بعدی و مشارکت واقعی در تهیه طرح های توسعه شهری در کشور، به امکان سنجی ورود این رویکرد به نظام هدایت توسعه شهری کشور می پردازد.

منطقه بندی اقلیدسی، اختلاط عملکردی، نوسازی، کدهای فرم- بنیاد، برنامه ریزی مشارکتی