اسماعیل قاسمی - کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
سجاد مجیدی پرست - دانشجوی کارشناسی ارشد مددکاری اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

تحقق اهداف آموزش و پرورش از طریق برنامه های درسی و منابع کمک آموزشی صورت می گیرد و کتاب درسی یکی از مهمترین مراجع و منابع یادگیری دانش آموزان در نظام آموزشی محسوب می شود. پژوهش حاضر، به بررسی تحلیل محتوای مهارت های اجتماعی در کتاب درسی تعلیمات اجتماعی سال اول راهنمایی می پردازد. به همین منظور، کتاب تعلیمات اجتماعی سال اول راهنمایی شامل 4 فصل و 78 صفحه بر اساس واحد تحلیل پاراگراف مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر این اساس چهار مقوله مهارت های ارتباطی، جرات ورزی، خودگردانی و مقابله ای در حوزه مهارت های اجتماعی انتخاب و از روش تحقیق تحلیل محتوا به منظور بررسی این مهارت ها استفاده شد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که میزان مهارت اجتماعی خودگردانی با فراوانی 21 پاراگراف و 12/06 درصد در مقایسه با دیگر مقولات مورد بررسی در پژوهش سهم بیشتری را دارست و این نشان از اهمیت دادن مولفان کتاب به این مقوله است. دیگر مهارت های اجتماعی همچون مشورت با دیگران و برقراری ارتباط هم با درصدی معادل 8/04 در جایگاه بعدی از مهارت های اجتماعی مطروحه در کتاب تعلیمات اجتماعی مورد توجه قرار گرفته اند. در زمینه مهارت اجتماعی بیان کردن نه نیز پاراگرافی مشاهده نشد.

تعلیمات اجتماعی، مهارت های اجتماعی، کتاب درسی، تحلیل محتوا و دانش آموز