نیلوفر سادات حسینیون - دانشجو کارشناسی ارشد علوم اقتصادی دانشگاه فردوسی مشهد، خراسان رضوی
تقی ابراهیمی سالاری - استادیار گروه اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد، خراسان رضوی

امروزه انرژی به عنوان یکی از اصلی ترین عوامل برای شکل گیری و پیشرفت جوامع صنعتی شناخته شده است و میزان دسترسی کشورها به منابع گوناگون انرژی، نشانگر پتانسیل های پیشرفت و قدرت سیاسی و اقتصادی آنها می باشد. هدف این مقاله، ارائه ی نحلیلی از روند شدت مصرف انرژی در کشورهای منتخب صادرکننده نفت خام اوپک شامل کشورهای: ایران، نیجریه، ونزوئلا، الجزایر، عربستان، کویت، قطر و امارات؛ طی سال های 1990 تا 2012 به روش داده های تابلویی می باشد. به منظور تشخیص مدل اثرات ثابت یا تصادفی از آزمون هاسمن استفاده گردیده است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که روند شدت مصرف انرژی در کشورهای منتخب اوپک همان گونه که انتظار داشتیم با تولید رابطه منفی دارد، اما با مصرف انرژی رابطه مثبت و معناداری دارد. همچنین رابطه ی مثبتی بین شدت مصرف انرژی نسبت به شاخص قیمت وجود داشت. یعنی در این کشورها قانون تقاضای بازار نقض می شود. به علاوه در این کشورها نرخ ارز بر شدت مصرف انرژی تأثیری ندارد و با حذف این متغیر از رابطه ی مفروض، مدل اثرات ثابت در برآورد داده های تابلویی که نشان دهنده همبستگی میان اجزای اخلال و متغیرهای توضیحی است، به مدل با اثرات تصادفی تبدیل گردید و این همبستگی از میان رفت.

شدت انرژی، کشورهای عضو اوپک، مصرف انرژی، داده های تابلویی