ارتقاء مقاومت به بولتینگ (ساقه روی) در پایه های اوتایپ (حفظ کننده تزعقیمی ستوپلاسمی) چغندر قند

ارقام منوژرم هیبرید چغندرقند از ترکیب والدهای مادری نرعقیم ژنتیکی- سیتوپلاسمی و پایه های پدری گرده افشان دیپلوئید یا تتراپلوئید بدست می آید. به منظور افزایش مقاومت به ساقه روی ( بولتینگ) ارقام چغندرقند مناسب کشت پاییزه، ضرورت دارد اصلاح والدین گرده افشان و مادری به طور موازی انجام شده و همواره مقاومت به ساقه روی در هر نسل از تکثیر بذر مورد توجه قرار گیرد. در تحقیق حاضر از هفت لاین اوتایپ منوژرم OT 7112-P.36M، OT 428-79، OT 436-100، OT 474-78، OT 419-25، OT 261 و OT FC 607 و یک لاین اوتایپ مولتی ژرم OT276-77-11-87 که نسبت به ساقه روی متحمل بودند استفاده شد. بذر این لاین ها در شهریور 89 در قطعه اشتکلینگ کشت شد و در بهار 90 ریشه چه های هر باین به یک قطعه ایزوله منتقل شدند که پس از گلدهی و گرده افشانی در تیر ماه همان سال به طور متوسط بذ حدود 43 بوته فامیل نیمه خواهری (Half Sib-Family) از هر ایزوله بطور جداگانه برداشت و شماره گذاری برداشت و شماره گذاری شد. بدین ترتیب تعداد 345 فامیل نیمه خواهری ( از هشت لاین اوتایپ مذکور تهیه شد و در پاییز 91 از نظر مقاومت به ساقه روی در مشهد ( استان خراسان ) ارزیابی شدند. کلیه ژنوتیپ ها به همراه شاهد حساس 9597 و مقاوم خارجی گیادا در قالب آزمایشی با دو تکرار ارزیابی مقاومت شدند پس از پایان دوره رشد درصد بوته های به ساقه رفته هر فامیل یادداشت برداری شد. نتایج نشان داد که در منطقه مشهد ( طرق) رقم شاهد مقاوم گیادا 14 درصد و رقم حساس 9597، 96 درصد ساقه روی داشتند، در حالی که میزان ساقه روی هشت فامیل کمتر از شاهد مقاوم بود. کمترین درصد ساقه روی به میزان 3/6 درصد در فامیل OT 436-100-42 مشاهده شد که از این نظر نسبت به شاهد مقاوم گیادا برتری قابل توجه ای داشت. نتایج حاکی از مناسب بودن بروز شرایط ورنالیزاسیون بود و انتخاب فامیل های برتر به عنوان اوتایپ برای تهیه سینگل کراس ( والد مادری ) مقاوم به ساقه روی در تهیه هیبریدهای مقاوم به بولتینگ استفاده خواهد شد.

Keywords:

اوتایپ , بولتینگ , نرعقیمی , سیتوپلاسمی , چغندرقند