سیامک پژمان نژاد - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

توجه به منظر شهر و چشم انداز آن به عنوان مفهومی که توسط شهروندان و بر اساس تجربه آنها از مکان پدید میآید، نکته قابل تاملی است که علاوه بر تاثیر مستقیم در فرهنگ ساکنان شهر، عاملی موثر بر کیفیت زیستی شهر میباشد. به دنبال تحولات بنیادی و توسعه گسترده شهر در دهههای اخیر، یکی از بزرگترین معضلات و دغدغه ها در کلان شهر تهران همانند بسیاری از شهرهای بزرگ دیگر، ناهمگونی و عدم تناسب و سنخیت در عناصر مختلف شهری و از دست رفتن تعلق خاطر مکانی شهروندان و بی هویت شدن شهر می باشد. ایجاد یک چشم انداز ایرانی- اسلامی در کلان شهر تهران و نظم در الگوی معماری سیمای شهر به ویژه فضاهای عمومی و نمادهای شهری موجب هویت بخشی و ارتقاء زیستی و فرهنگی زندگی ساکنین شهر میگردد.در این مقاله عوامل موثر در ایجاد چشم انداز شهری و هویت بخشی به آن عنوان شده و عوامل اصلی آن مورد بررسی دقیقتر قرار گرفته اند. سپس با مطالعه الگوهای شهری و معماری ایرانی-اسلامی در دوران مختلف و مطالعه آنچه به عنوان هویت بومی ایرانی و اسلامی در فرهنگ ما وجود دارد و بررسی آثار و نمادهای معماری ایرانی-اسلامی دوران مختلف از جمله دوران صفویه، به ارائه الگوی ایرانی اسلامی مناسب جهت توسعه سیمای شهر، ارتقاء سطح کیفی فضای شهری و ایجاد هویتی ایرانی-اسلامی در نظر ساکنین و مسافرین شهر پرداخته شده است. همچین در مورد نقش هریک از عناصر و نمادها در تجربه بصری ساکنین و اهمیت طرح صحیح آنها نیز به تفصیل پرداخته شده است

معماری ایرانی-اسلامی، هویت شهر، چشم انداز شهر، تهران