مرتضی تهامی پور - کارشناس ارشد اقتصاد کشاورزی و پژوهشگر موسسه پژوهشهای برنامه ریزی و اق
منوچهر شاهمرادی - کارشناس ارشد علوم اقتصادی و عضو هیات علمی موسسه پژوهشهای برنامه ریزی

امروزه تمام کشورهای جهان در پی بدست اوردن پیشرفتهایی در زمینه بهره وری هستند، بدین معنی که بتوانند با مصرف منابع کمتر به مقدار تولید بیشتری دست یابند. به منظور افزایش بهره وری در اقتصاد ایران باید به بخش کشاورزی به عنوان یکی از بخش های مهم و عمده فعالیت اقتصادی در کشور توجه خاص کرد، زیرا افزایش رشد بهره وری در این بخش، با توجه به اهمیت آن می تواند ما را در جهت دستیابی به توسعه اقتصادی یاری کند. از طرفی بر اساس ماده 5 قانون برنامه چهارم توسعه ارزش افزوده بخش کشاورزی در طول سالهای برنامه چهارم باید سالانه 6/5 درصد رشد نماید که 2/2 درصد از آن باید از محل رشد بهره وری کل عوامل تولید حاصل شود. بنابراین در این مقاله، نرخ رشد بهره وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی برای سالهای برنامه چهارم و برنامه های توسعه قبل اندازه گیری رشد و سپس سهم رشد بهره وری از رشد ارزش افزوده محاسبه گردید. برای این منظور از مدل شاخص مانده سولو و متغیرهای ارزش افزوده، میزان اشتغال و ارزش موجودی سرمایه بخش کشاورزی استفاده شد. نتایج نشان داد که میانگین سالانه نرخ رشد بهره وری کل عوامل تولید در بخش کشاورزی در طول سالهای 82-1346 عدد 0-3/08 درصد می باشد. همچنین در طول دوره مذکور، سهم رشد بهره وری کل عوامل تولید از رشد ارزش افزوده منفی بوده است. نتایح پیش بینی نشان داد که سهم نامبرده در طول سالهای برنامه چهارم توسعه فقط 11/6 درصد آن می باشد، در حالیکه در برنامه چهارم این سهم حدود 32/8 درصد پیش بینی شده است. بنابراین پیشنهاد میشود از طریق اجرای چرخه بهره وری ، برای افزایش بهره وری در بخش کشاورزی برنامه ریزی سیاستی لازم صورت گیرد.

رشد بهره وری ، شاخص بهره وری ، برنامه پنجساله چهارم توسعه ، بخش کشاورزی ، ایران