محرم عین اللهی احمدآبادی - عضو هیات علمی گروه تحقیقات اقتصاد کشاورزی مرکز تحقیقات کشاورزی و مناب
محمد اسماعیلی آفتابدری - کارشناس ارشد زراعت بخش تحقیقات خاک و آب مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طب

در این تحقیق به منظور دستیابی به یک تناوب زراعی مناسب برای گندم و افزایش سودآوری تولید در مزارع دیم، آزمایش ی با 7 تیمار و 4 تکرار در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در دو فاز جد اگانه از سال زراعی -79 1378 بمدت 5 سال زراعی به اجرا درآمد . در سال نخست در فاز اول، در قطعه زمینی که سال قبل به کشت گندم اختصاص یافته بود تناوبهای گندم، آیش، نخود، گلرنگ، مالچ کاه و کلش، عدس و آفتابگردان در شرایط دیم اعمال گردید . در فاز دوم، کشت یکنواخت گ ندم دیم به منظور اعمال تناوبهای فوق در سال بعد صورت گرفت و این روش تا سال آخر آزمایش ادامه یافت . بطوری که محل کاشت محصولات در تناوب و کشت یکنواخت گندم دیم به صورت یکسال در میان جایگزین یکدیگر شدند . ارزیابی اقتصادی تیمارها به روش تحلیل منفعت – هزینه نهایی ) ) Marginal Benefit- Cost Analysis نشان داد که تیمار نخود – گندم سودآورترین تیمارها بوده و تیمارهای گلرنگ - گندم و گندم - گندم به ترتیب در اولویتهای دوم و سوم قرار گرفته اند . بنابراین به زارعین مزارع دیم در استان زنجان و مناطق مشابه پیشنهاد می گردد که به جای آیش گذاشتن اراضی دیم خود تناوبهای نخود - گندم، گلرنگ - گندم و حتی گندم - گندم را بکار بگیرند

ارزیابی اقتصادی ، تناوب زراعی، عملکرد، مزارع د یم، محصول اصلی ، محصول فرعی، استان زنجان