قاسم کیخسروی - دکتری کاربرد اقلیم شناسی در برنامه ریزی محیطی دانشگاه شهید بهشتی

خراسان از نظر موقعیت جغرافیایی در شرق و شمال شرق ایران و در عرض های 31تا38 درجه شمالی و 56تا61 درجه طول جغرافیایی واقع است ارتفاعات خراسان به دو شکل بر اقلیم منطقه تاثیر می گذارند اول آنکه در مناطق کوهستانی و ارتفاعات منطقه بر حسب قانونمندی کاهش دما بازاء افزایش ارتفاع دمای هوا در این گونه مناطق نسبت به دشت ها و جلگه ها در حد پائینی قرار داشته و بر طبق قانونمندی افزایش بارندگی بازاء افزایش ارتفاع بارندگی در این گونه مناطق افزایش می یابد که طبعا این تاثیرات ارتفاعی موجب پدید آمدن انواع متفاوتی از اقالیم در منطقه شده است تاثیر مهم دیگر عامل ارتفاع و وجود ارتفاعات شمالی جنوبی در منطقه به سبب تاثیر گذاری و تاثیر پذیری بر توده های هوا و سیستم های جوی است که به منطقه می رسند توده های هوا در برخورد با ارتفاعات و صعود از آنها به حالت اشباع درآمده و ریزش های جوی منطقه را بر حسب نحوه گسترش جغرافیایی ارتفاعات و ظرفیت بهره گیری آنها از توده های هوا پدید می آورند با این تفاوت تاثیر ارتفاعات بر عناصر جوی در قسمت های جنوبی خراسان نسبت به قسمت های شمالی خراسان بارزتر و آشکارتر است در حقیقت تاثیر ارتفاعات جنوبی 0/62 بر داده های هواشناسی نسبت به ارتفاعات شمال 0/41بیشتر می باشد در باب مقایسه عرض جغرافیایی نسبت به ارتفاع و طول جغرافیایی مشاهده می شود که تاثیرات عرض جغرافیایی نسبت به ارتفاعات شمالی منطقه تقریبا یکسان است اما بر ارتفاعات جنوبی تاثیرات ارتفاع نسبت به عرض جغرافیایی بیشتر می باشد لذا تاثیر عرض جغرافیایی و ارتفاعات منطقه یکی از مهمترین سازندهای اقلیمی خراسان به شمار می آید و در شکل گیری اقلیم ها و خرد اقلیم های خراسان بسیار موثرند این در حالی است نسبت تاثیر طول جغرافیایی نسبت به دو عامل دیگر بسیار ضعیف می باشد

خراسان، دما، بارش، ارتفاع، طول و عرض جغرافیائی