حسین صارمی - استاد گروه گیاه پزشکی دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران
سید محمود اخوت - استاد گروه گیاه پزشکی دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران

گل جالیز Orboanche spp یکی از خطرناک ترین علف های هرز گیاهان جالیزی در سراسر دنیا می باشد و در کشور ایران نیز شیوع زیادی دارد. به منظور بررسی روش کنترل این گیاه با قارچ های دینار دیگر تعدادی از مزارع جالیزکاری استان زنجان مورد مطالعه قرار گرفت. تعداد 75 نمونه گل جالیز و در حال پژمرده گیر و همراه فیش و خاک اطراف ریشه میزبان از مناطق مختلف جمع آوری و به آزمایشگاه بیماری شناس گیاهی منتقل گردیدند. قطعاتی از گیاهان آلوده پس از ضدعفونی سطحی و روی محیط های کشت عمومی PDA و اختصاصی PPA منتقل و در اتاق کشت نگهداری شدند. برای جداسازی عامل بیماری از خاک اطراف ریشه میزبان با افزودن یک گرم خاک در صد میلی لیتر محلول آب آگار 0.5% WA و استفاده از محیط کشت CLA آری عامل بیماری جداسازی گردیدند. براساس مطالعات میکروسکوپی رشد پرگنه در دمای 25 تا 30 درجه سانتی گراد و رنگ پرگنه گروه در محیط کشت PDA عوامل بیماری در شناسایی شدن. عوامل بیماری شامل جدایه های Fusarium oxysporum f. sp. orthoceras (44%)، Fusarium solani ( 18.6%)، (12%) Rhizoctonia solani و سایر عوامل ( 25.4%) تشخیص داده شد. با کشت F. oxysporum f. sp. orthoceras روی کلش گندم chaff media زادمایهمورد نیاز برای پرگنه مزرعه آلوده تهیه گردید. سه ردیف از یک مزرعه گوجه فرنگی حاوی 20 گل جالیز ، با سوسپانسیون فرم اختصاصی به میزان 10 به توان شش میلی لیتر آغشته گردید. گل های جالیز مایه زنی شده بین 20 تا 75% آلودگی نشان دادن درحالی که گیاهان میزبان، خیار آلوده نشدند. نظر به اینکه کنترل این علف هرز روش استفاده از سموم و یا سایر روش ها محدودیت های زیادی را به همراه دارد استفاده از این گونه قارچ کمک فراوانی در کنترل گل جالیز داشت و از طرفی برای میزبان نیز خساراتی ایجاد نمی کند.

گل جالیز، Fusarium oxysporum ، محیط زیست، PPA, CLA