بررسی رابطه بین بهره وری و کارآیی تولید با اندازه مزارع برنج مازندران

هدف از این مقاله تعیین میزان بهره وری و کارایی تولید و رابطه آن با اندازه مزرعه در مزارع برنج مازندران است. داده های مورد نیاز از طریق پرسشگری در بین 120 تولید کننده در سال 1385 بدست امد. روش محاسبه کارایی، تحلیل پوششی داده ها (DEA) و روش بررسی رابطه بین بهره وری و اندازه مزرعه تخمین تابع است. تحلیل ترکیب هزینه های تولید نشان داد هزینه فرصت زمین و نیروی کار مهمترین بخش را تشکیل می دهد.سهم نهاده های یارانه ای اعم از مواد شیمیایی، بذر و آب کمتر از 25 درصد است. تخمین تابع بهره وری حاکی از وجود رابطه U معکوس بین بهره وری و اندازه مزرعه می باشد. بهترین اندازه برای حداکثر سازی بهره وری نیروی کار، بذر و کود 11 و برای سموم 16 هکتار برآورد گردید. نتایج بررسی عدم کارایی در تولید نشان میدهد، تنها 10% واحدها بر روی تابع مرز قرار دارند. تمام واحدهای که باعدم کارایی مواجه اند دارای بازده فزاینده نسبت به مقیاس می باشند. تولید کنندگان برنج پر محصول از حیث کارایی و تعداد واحدهای کارا بر تولید کنندگان برنج مرغوب برتری دارند. بررسی عدم کارایی در مصرف نهاده ها نشان داد مقدار عدم کارایی درواحدهای کوچکتر بیشتر از واحدهای بزرگتر است. درصورت قرار گرفتن واحدها بر روی تابع مرزی می توان ضمن حفظ عملکرد، بهطور متوسط 25% در مصرف کود شیمیای، 40% از میزان مصرف سموم شیمیایی ، 29% از بذر و 26% در از نیروی کار صرفه جویی کرد. این میزان صرفه جویی به ویژه در موردنیروی کار می تواند بر کاهش هزینه ها تا حد 14% موثر باشد.

Keywords:

برنج , اندازه اقتصادی , بهره وری , کارایی