پریسا شاه محمودی - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرمانشاه، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، کرمانشاه، ایران
شهریار ساسانی - استادیار، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه

گندم (Triticum aestivum L.) به عنوان یکی از مهمترین محصولات زراعی از لحاظ سطح زیر کشت و میزات تولید در جهان بوده و نقش مهمی را در تأمین نیاز غذایی جوامع بشری دارد. در نتیجه افزایش عملکرد در واحد سطح همراه با حفظ کیفیت غذایی آن چالشی برای تغذیه جهانی محسوب می شود. بررسی نشان دادند که عملکرد یک گیاه نتیجه نهایی تولید مواد پرورده به وسیله برگها (منبع) و انتقال این مواد به دانه در حال رشد (مخزن) میباشد. یکی از راهکارهای دستیابی به عملکرد بالا در ژنوتیپهای گندم، تخصیص بیشتر مواد فتوسنتزی به مخازن اقتصادی یا دانه- هاست. به منظور بررسی اثر محدودیت منبع بر خصوصیات کیفی چهار رقم گندم نان (نوید، الوند، نورستار وگاسپارد)، آزمایشی در سال 91 - 1390 به صورت استریپ اسپلیت پلات (کرت های نواری خرد شده در بر گیرندهی تیمارهای رقم و محدودیت منبع) بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اسلام آباد غرب واقع در استان کرمانشاه اجرا شد. پارامترهای مورد ارزیابی عبارتند بودند از وزن هزار دانه، درصد پروتئین دانه، درصد نشاسته، تعداد دانه در سنبله، وزن دانه در سنبله و عملکرد. نتایج تجزیه واریانس و مقایسهی میانگین ها به روش دانکن (در سطح پنج درصد) نشان داد که در محدودیت منبع تأثیر معنیداری بر کاهش عملکرد ارقام ایجاد نمود. ارقام نیز از لحاظ عملکرد با یکدیگر تفاوت معنیداری داشته به طوری که بیشترین عملکرد مربوط به رقم گاسپارد و کمترین عملکرد مربوط به رقم نورستار بود. نتایج نشان داد از نظر صفات تعداد دانه در سنبله و وزن دانه در سنبله ارقام تفاوت معنی- داری با یکدیگر دارند.

پروتئین دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله، محدودیت منبع