مصطفی رحمانی - کارشناس ارشد پژوهش علوم اجتماعی

مبحث توسعه پایدار را آشتی میان توسعه و محیط زیست می دانند. از آن جایی که انسان ها خود مبدأ و آغازکننده توسعه پایدار بوده و همچنین آنها کنشگران اصلی فرآیند توسعه می باشند و در نهایت نیز انسان ها و اجتماعات انسانی، خود، هدف توسعه پایدار را تشکیل می دهند. توجه به ابعاد اجتماعی توسعه پایدار بسیار حائز اهمیت می باشد. از سوی دیگر به دلیل اینکه شهرها مراکز انبوه جمعیت انسانی را به خوداختصاص داده اند مفهوم توسعه پایدار شهری در میان انواع توسعه پایدار پراهمیت می نماید. شهر تاکستان با توجه به قدمت و پیشینه نسبتاً طولانی خود در راستای شهرنشینی، آن چنان که باید و شاید مراحل توسعه یافتگی را طی ننموده است. از سوی دیگر وقتی اهمیت بررسی توسعه پایدار این شهر دو چندان می شود که به موقعیت جغرافیایی این شهر (واقع در منطقه دشت قزوین) و پیوند عمیق و جدانشدنی این شهر با محیط زیست اطراف آن آگاه می شویم، به طوری که بیش از 30 هزار هکتار از اراضی این شهر را باغات (به ویژه انگور) به خود اختصاص می دهند و بیش از نیمی از جمعیت شهروندان این شهر به ترتیب با عوامل زیست محیطی از قبیل آلودگی های ناشی از سموم و کودهای شیمیایی و استفاده ناکارآمد از منابع آب ارتباط مستقیم دارند. در این پژوهش با توجه به اهمیت ابعاد اجتماعی در فرایند توسعه پایدار که به نظر می رسد مغفول واقع گردیده اند، به بررسی نقش عوامل اجتماعی گوناگون مؤثر در توسعه پایدار شهر تاکستان پرداخت شده است. این بررسی مبتنی بر روش تحلیلی و استنباط بوده که با استفاده از کتاب های گوناگون، مقالات، پژوهش ها و مطالب مندرج در سایت های علمی، محتوای تحقیق مورد نظر فراهم گردیده است. یافته های تحقیق بیانگر تأثیرگذاری عوامل اجتماعی گوناگون از قبیل سرمایه اجتماعی، نهاد خانواده، عدالت اجتماعی، عوامل جمعیت شناختی، فقر و بیکاری، رفتار و منش شهروندی و آموزش شهروندی در فرایند توسعه پایدار شهری می باشند که بدون مداقه قرار دادن این عوامل، بسترهای مورد نیاز جمعیت توسعه پایدار شهری فراهم نخواهد گردید. و توسعه پایدار به سرمنزل مقصود نخواهد رسید.

توسعه پایدار شهری،سرمایه اجتماعی،عدالت اجتماعی،عوامل جمعیت شناختی، فقر و آموزش