لیلا فاطمی کلش - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی (کتابدار نهاد کتابخانه های عمومی کشور، استان تهران)

در مقاله حاضر دو «اپیزود» از دو داستان ایرانی مورد بررسی قرار گرفته؛ صحنه ای از داستان «خسرو و شیرین» با صحنه ای از داستان «کلیدر» با منطق مقایسه تجزیه و تحلیل شده است. داستان خسرو و شیرین اثر نظامی گنجه ای از زیباترین منظومه های ادب فارسی است که بر اساس داستانهای ایران پیش از اسلام با چیره دستی شاعر بزرگ قرن ششم به نظم کشیده شده است. داستان کلیدر اثر «محمود دولت آبادی نیز از بلندترین رمان های دوره معاصر است که تالیف آن پانزده سال به طول انجامیده و از سری داستانهای اقلیمی با سبک رئالیسم است که زندگی قشر محروم روستاهای خراسان را در دهه های 04 و 04 به تصویر کشیده است . اگر چه پیرنگ کلیدر با پیرنگ داستانمنظوم خسرو و شیرین متفاوت است اما در این کار تحقیقی کوچک تنها اپیزودی از این دو داستان مورد توجه قرار گرفته. بعد از بررسی ومقایسه عناصر موجود در این اپیزودها، مشخص شده است که اگرچه این دو اثر از دو نوع ادبی و ژانر متفاوت هستند (خسرو و شیرین: نظم،رومانتیسم- کلیدر: نثر، رئالیسم) اما در این «حادثه مستقل» همسانی های بسیاری دارند. در نهایت مشخص می شود که از مهمترین اشتراکات این دو صحنه این است که هر دو اپیزود به قدری مستقلند که با حذف آنها هیچ تاثیر یا خللی در پیرنگ و روند دو داستان اتفاق نمی افتد.

خسرو و شیرین، کلیدر، اپیزود، منظومه، رمان