علی اکبر احمدی چناری - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه زابل
علی اصغر حبیبی - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه زابل
سکینه بناساز - آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه زابل، نویسنده مسئول

آشنایی و ارتباط ملت های مختلف با یکدیگر، همواره بستری مناسب برای ایجاد تغییر و تحولات اجتماعی بوده است.در این میان نویسندگانی که خود را جزئی از مردم و حرکت های اجتماعی می دانند، با ثبت و نقد این تحولات، رسالت و هویت اجتماعی خود را حفظ می کنند. نکته قابل توجه در بررسی رابطه بین ادبیات و جامعه، وجود تشابهاتی است که در آن نویسندگان مختلف با ملیت های متفاوت، نگرش ادبی مشابهی به بعضی از این تحولات اجتماعی نشان داد اند. رمان نوع جدید ادبی است که از حوالی قرن بیستم وارد ادبیات عربی و فارسی گردید. این زمینه سازی در هر دو زبان پس از ترجمه رمان های غربی رخ داده است. از آنجا که تهران مخوف اثر مرتضی مشفق کاظمی و زنبقه الغور اثر امین الریحانی هر دو از اولین رمان های اجتماعی می باشند. در این تحقیق در چارچوب ادبیات تطبیقی، با روش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای کار کتابخانه ای، عنصر شخصیت و شخصیت پردازی در این دو رمان مورد واکاوی قرار گرفته و وجوه افتراق و اشتراک آنها بررسی شده است. این پژوهش نشان می دهد به کارگیری روش توصیف مستقیم به عنوان روش معمول در داستان های اولیه از وجوه اشتراک این دو رمان به شمار می رود و عدم مطلق گرائی در رمان زنبقه الغور از امتیازات این رمان بر تهران مخوف است؛ درحالیکه در تهران مخوف مانند قصه های کهن، شخصیت ها در دو جبهه خیر و شر ایفای نقش می کنند.

شخصیت و شخصیت پردازی، تهران مخوف، زنبقه الغور، مرتضی کاظمی، امین الریحانی