رها زارعی فرد - استادیار گروه زبانشناسی دانشگاه جهرم

مطالعه گویش شناسی و لهجه های مختلف، یکی از مباحث مهم زبانشناسی است که امروزه توجه پژوهشگران زیادی را به خود جلب کرده است. در این تحقیق سعی شده است که فرایندهای واجی لهجه شیرازی مورد واکاوی قرار بگیرد که جهت انجام این مهم از نظریه واج شناسی زایا استفاده شده است. در این نظریه نظام همگانی اصولی که در زیربنای ساخت آوایی همه زبان های انسانی قرار دارد، مورد بررسی قرار می گیرد. در این پژوهش با استفاده از داده هایی از لهجه محلی شیراز، قواعد و اج شناختی لهجه شیرازی مورد واکاوی قرار می گیرد. قواعدی همچون تغییر واگه، همگوئی واگه ای، تبدیل واگهف حذف واگه، حذف همخوان های پایانی، تبدیل واگه کشیده به کوتاه، واگرفتگی صدای آخر، ابدال و غیره در این لهجه کاربرد فراوان دارد. پس از بررسی قواعد نشان داده می شود که قواعد واگه ای بیش از قواعد همخوانی در این لهجه نقش بازی می کند. در کل، هدف از انجام اینچنین پژوهش هایی کمک به تدوین اطلس گویشی و لهجه ای در ایران است که برای بقای زبان و ادبیات و فرهنگ عامه امری ضروری و اجتناب ناپذیر است.

گویش شناسی، فرایندهای واجی و آوایی، نظریه واج شناسی زایا، لهجه شیرازی، اطلس گویشی و لهجه ای، زبان و ادبیات فرهنگ عامه