ساغر سلمانی نژاد مهرآبادی - استادیار دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
حمیده حجازی - پژوهشگر موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران- دانشگاه مک گیل

کهن الگوی ماندالا، نماد تکامل، وحدانیت، خویشتن و دستیابی به حقیقتی والاست. اصل ماندالا ترکیبی از دایره و مربعاست و این تصویر در اشکال مختلف که هر یک به نحوی با دایره مرتبط هستند، نمودار می شود . تصاویر خورشید، گل،ساعت، فواره، عنکبوت و...هر یک به دلیل ارتباط خاصی که با دایره دارند، می توانند کهن الگوی ماندالا را با یکی از مفاهیمخاص خود نمایش دهند. این کهن الگو می تواند نشانده ندهی تکامل شخصیت انسانی در فرد و یا تلاش وی برای رسیدنبه این تکامل باشد. سهراب سپهری و اخوان، با نگاه های متفاوتی که به اطراف خود دارند، هریک در ناخودآگاه خویش بهاین کهن الگو نگرشی ویژه دارند. بررسی تفاوت بروز و ظهور این کهن الگو در شعر هر کدام از این دو شاعر می تواند انتظارهریک را از شعر و زندگی بیان کند. سهراب سپهری در این کهن الگو بیشتر تکامل را می یابد و اخوان تکامل را اغلب درایران کهن جستجو می کند. از این جهت ساعت و زمان در شعرش اهمیت بیشتری از سهراب دارد.

کهنالگو، ماندالا، سهراب، اخوان ثالث