سیدعبدالمجید جلائی - استادیار بخش اقتصاد، دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه شهید باهنر کرما
علیرضا رشیدی شریف آبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان

بخش کشاورزی در فر ایند رشد و توسعه اقتصادی دارای نقش تعیین کننده ای است . اجزای تشکیل دهنده رشد در بخش کشاورزی شامل متغیر های مختلفی است که یکی از مهمترین آنها افزایش بهره وری عوامل تولید می باشد . کمیابی منابع، اهمیت بهره وری در فرایند رشد در بخش کشاورزی را دو چندان کرده است . تئوری های جدید در زمینه بهره وری نشان می دهد که بهره وری در بخش کشاورزی تابع متغیر های متعددی می ب اشد، که هر یک به اشکال مختلف می تواند میزان بهره وری در بخش کشاورزی را تحت تاثیر قرار دهد . یکی از این متغیر هاکه از طر یق آن تاث یر اقتصاد خارج ی را بر بهره ور ی بخش کشاورزی نشان م ی دهد، نرخ ارز است . اثر نرخ ارز بر بهره ور ی از طر یق انحراف نرخ ارز از مس یر تعادل ی در ایران مشخص م ی گردد که در برخ ی از تحقیقات جهانی انحراف نرخ ارز از مسیر تعادلی تاثیر مثبت ، و در برخی دیگرنیز تاثیر منفی بر بهره وری داشته است . در این مقاله ضمن بیان مبانی تئوری بهره وری و معرفی عوامل موثر بر آن، سعی می شود به کمک مدل تصریح یافته و روش VAR در اقتصاد سنجی تاثیر متغیر انحراف نرخ ارز از مسیر تعادلی بر بهره وری بخش کشاورزی ایران بررسی گردد . نتایج این تحقیق نشان می دهد که انحراف نرخ ارز ، بر بهره وری بخش کشاورزی تاثیر دارد و این تاثیر نیز در کوتاه مدت و بلند مدت مثبت است که این موضوع با وضعیت ا غلب کشورهای جهان سوم هماهنگی دارد، چون انحراف نرخ ارز در ایران به صورت مثبت بوده ، براساس حساسیت صادرات و واردات محصولات کشاورزی ، انحراف نرخ ارز موجب با صرفه شدن تولید و در نتیجه افزایش بهره وری خواهد شد . روش مطالعه این مقاله کتابخانه ای و اسنادی است و دوره مورد مطالعه نیز سال های 1364-82 می باشد

انحراف نرخ ارز از مسیرتعادلی ، بهره وری، VAR