سیده فاطمه رسولی - کارشناس ارشد بخش ترویج و آموزش آشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
حسن صدیقی - دانشیار بخش ترویج و آموزش آشاورزی دانشگاه تربیت مدرس

در حالی که منابع اصلی تولید محصولات کشاورزی یعنی آب و زمین دارای مقادیری ثابت هستند، جمعیت جهان به طور روز افزونی افزایش می یابد . این مسأله باعث شده است که انسان برای تأمین مواد غذایی مورد نیاز خود با محدودیت مواجه گشته و ناگزیر نیازمند به استفاده از تکنولوژی هایی باشد که عملکرد نیروی کار، زمین و آب را به عنوان منابع اصلی تولید افزایش دهد . ماشین های کشاورزی به عنوان نوعی از این تکنولوژی ها در حال حاضر از عوامل اصلی تحول در بخش کشاورزی محسوب می گردند . کشورهای توسعه یافته با مدیریت صحیح این تکنولوژی توانسته اند میزان تولید محصولات کشاورزی خود را در واحد سطح افزایش دهند و صادرات داشته باشند . امّا در کشورهای در حال توسعه به دلیل وجود مشکلات متعدد اقتصادی، فنی، مدیریتی و اجتماعی، چنین امری رخ نداده است . هدف کلی این تحقیق بررسی سطح مکانیزاسیون کشاورزی و دانش فنی کشاورزان آفتابگردان کار استان قم در زمینه مکانیزاسیون کشاورزی می باشد . روش همبستگی بوده است . جامعه آماری آن را آفتابگردان کاران استان قم (N =95) انجام تحقیق پیمایشی و از نوع توصیفی – تشکیل می دادند که از این میان تعداد 76 نفر به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با بزرگی به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند . برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز از پرسشنامه استفاده شد . روایی محتوایی پرسشنامه با کسب نظرات متخصصان و اساتید ترویج و آموزش کشاورزی مورد بررسی و اصلاحات لازم صورت گرفت . ضریب اعتبار پرسشنامه نیز با استفاده از نرم افزار SPSS برابر با 0/71 بدست آمد . یافته های تحقیق نشان داد که میانگین سطح مکانیزاسیون مزارع آفتابگردان 0/66 اسب بخار بر هکتار بوده است . حدود یک پنجم از کشاورزان مورد مطالعه در دوره های آموزشی مرتبط با مکانیزاسیون کشاورزی شرکت نموده اند که اغلب این دوره ها نیز مربوط به نحوه کاربرد و نگهداری از تراکتور بوده است . منابع اصلی کسب اطلاع کشاورزان، کشاورزان دوست، کارشناسان مراکز خدمات کشاورزی و توزیع و فروشندگان ماشین های کشاورزی بوده است . میزان دانش فنی اکثریت کشاورزان مورد مطالعه در حد " خوب " و " عالی " بوده و متغیر وابستۀ دانش فنی با متغیرهای مستقل سن و سابقۀ کار کشاورزی همبستگی معنی دار منفی و با سطح تحصیلات، میزان استفاده از کانال های ارتباطی، میزان شرکت در دوره های آموزشی و نگرش نسبت به مکانیزاسیون کشاورزی رابطۀ آماری معنی دار مثبت داشته است . در آزمون رگرسیون خطی، متغیرهای سن، میزان استفاده از منابع اطلاعاتی و میزان شرکت در دوره های آموزشی، در مجموع 21 درصد از تغییرات دانش فنی را تبیین نمودند .

آفتابگردان، مکانیزاسیون کشاورزی، آموزش، دانش فنی