پریسا موحدی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد تهران جنوب، تهران.
فریال احمدی - دکتری معماری دانشگاه تربیت مدرس تهران، مدرس دانشگاه آزاد تهران جنوب، تهران

در دهه پایانی قرن بیستم و شروع قرن بیست و یکم، پایداری به عنوان یکی از مباحث مهم در کلیه عرصهها، به ویژه درعرصه فضاهای شهری و معماری مطرح بوده است. این موضوع میتواند از طریق سه مولفه اقتصادی، زیستمحیطی واجتماعی در کنار یکدیگر به تعادل برسد که در این میان بعد پایداری اجتماعی نسبت به سایرین از توجه کمتری برخوردار بوده است، در حالیکه انسان به عنوان یک موجود اجتماعی نیازمند روابط اجتماعی مثبت و سازنده میباشد، این امر در بستر محیط زندگی وی تحقق مییابد، از مهمترین آنها، میتوان به خانه اشاره نمود که دارای اجتماعی کوچک اما تاثیرگذار میباشد. اما با رشد شهرنشینی و مسئله کمبود مسکن در شهرها، الگوی خانهها از مسکن تکخانواری به مسکنهای اجتماعی تغییر یافته، که باعث اجتماع هرچه بیشتر انسانها کنار یکدیگر شدهاست. اما با برنامهریزیهایناصحیح و الگوهای مسکونی نادرست، این اجتماع بایکدیگر ارتباط مثبت و سازندهای نداشته و در نتیجه جنبههای پایداری اجتماعی ضعیف شدهاست. بنابراین این مقاله در صدد بررسی تطبیقی شاخصههای پایداری اجتماعی در مجتمعمسکونی با توجه به سلسله مراتب نیازهای انسان میباشد، که هدف از آن، شناخت شاخصهای پایداری اجتماعی و نیز شناخت سلسله مراتب نیازهای انسان که توسط آبراهام مازلو مطرح شده و تبیطق آنها به نحوی که سبب شناخت شاخصهای مهم، و بکارگیری آنها در طراحی مجتمع مسکونی باعث افزایش پایداری اجتماعی گردد. این مقاله بااستفاده از شیوه توصیفی تحلیلی، شاخصهای پایداری اجتماعی را با توجه به نیازهای انسان بازشناسی کرده و با استناد به استدلال منطقی، به تعیین مولفههای پایداری اجتماعی در مقیاس خرد و کلان در مجتمع مسکونی پرداختهاست. اینپژوهش برای رفع نیازهای بشری و بهبود و بهینه سازی الگوها در جهت توسعه رفاه و آسایش و ارتقای سطح زندگی انسان مورد استفاده قرار گرفته است. از آنجا که خانه مرکز دنیای فرد است و انسان به آن تعلقخاطر دارد، در یکمجتمع مسکونی علاوه بر پایداری اجتماعی در مقیاس کلان )کل مجتمع( باید در مقیاس خرد )هر واحد( نیز دارای پایداری اجتماعی باشد، چرا که خانواده اصلیترین و اولین اجتماعی است که انسان در آن آرامش میگیرد و در صورتیکه خانه دارای پایداری اجتماعی باشد، با رعایت شاخصهای پایداری اجتماعی در مقیاس کلان مجتمع نیز میتوان به پایداری اجتماعی کلی رسد که موجبات افزایش تعاملات مثبت انسانها با یکدیگر را فراهم میآورد.

پایداری، پایداری اجتماعی، نیازهای انسان، مسکن، مجتمع مسکونی