هانیه اخوت - استادیار دانشکده معماری پردیس فارابی دانشگاه تهران - نویسنده مسئول
سهیلا مهمویی - دانشجوی ارشد دانشکده معماری پردیس فارابی دانشگاه تهران

امروزه در بسیاری از مجتمع های تجاری با مسیرها و فضاهایی مواجه می شویم که مبهم هستند و مراجعین را با مشکل مواجه می کنند.خوانایی مسیر در مجتمع های تجاری به افراد کمک می کند که به درستی مسیر خود را پیدا کرده و این موجب می شود نسبت به مکانخود آگاهی یافته و سبب رضایت مراجعه کنندگان می گردد. در نگاه اول ممکن است تصور شود که با ارائه نقشه ها، علائم و یا غرفه اطلاعات می توان مسیرهایی خوانا ایجاد نمود؛ اما محققان دریافته اند که وجود این علائم و راهنماها می تواند بر پیچیدگی مسیر و سردرگمی افراد بیافزاید، بنابراین بهتر است در طراحی ساختمان ها به ایجاد مؤلفه های مؤثر بر خوانایی فضا توجه نمود. در این پژوهشاز راهبرد کیفی در رویکرد استنتاجی استفاده شده و از مورد پژوهشی، در بررسی چند نمونه بازار سنتی و همچنین مجتمع تجاری بهرهگرفته شده است. و هدف این مقاله آن است تا ساختارهای خوانا در مجتمع های تجاری و همچنین عناصری که سبب این خوانایی می شود، شناسایی گردد و راهکارهایی مناسب پیشنهاد گردد که به کمک آنها می توان گامی به سوی طراحی فضاهای خوانا برداشت. به طور کلی در این مقاله نشان داده می شود که چگونه عواملی مانند ساختار و هندسه فضایی مسیرها، حوزه بندی فضاها و منسجم شدن نقشهشناختی ایجاد شده در ذهن افراد، استفاده از عناصر نشانه ای برای کمک به ساختن تصویر ذهنی، فراهم کردن امکان دید مرور و ارزیابی مکان توسط ویدهای وسیع که باعث ترسیم کلیتی از فضا برای افراد می شود و همچنین وجود سیستم سیرکولاسیون خوانا که کاملاً قابل درک و شناسایی باشد، نقشی مهم و اساسی در خوانایی ایفا می کنند.

خوانایی، مجتمع تجاری، مسیریابی، بازارهای سنتی، نقشه شناختی