طاهره محمدآقایی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قزوین، گروه معماری، قزوین، ایران
جمال الدین سهیلی - دکتری تخصصی معماری، استادیار و هیئت علمی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قزوین، گروه معماری، قزوین، ایران

سالمندی، دوره ای حساس و گریزناپذیر در زندگی انسان است که فرد در مقایسه با سایر دوره های زندگی، با چالش ها و تنش های بیشتری رو به رو می گردد که ممکن است سطح کیفیت زندگی وی در این دوره را تحت تاثیر تبعات مثبت یامنفی خود قرار دهند. از همین رو، توجه به نیازهای این گروه سنی و بررسی و شناخت کامل عوامل موثر بر افزایش رضایتمندی افراد از کیفیت زندگی خود، امری ضروری و قابل توجه است. از سویی دیگر، محلی که سالمند در آن زندگیمی کند، بعد بسیار مهمی از کیفیت زندگی، راحتی و سلامت روان او را تشکیل می دهد . اهمیت فضای فیزیکی و وضعظاهری محل از فردی به فرد دیگر فرق می کند، اما این که فرد احساس کند در خانه خود روزگار می گذراند، در رأسهمه عوامل مؤثر بر بهداشت روانی قرار دارد. لذا توجه به طراحی مناسب فضاهای مراقبتی– اقامتی، ضمن درک مناسبی از الگوهای جاری فعالیت در این فضاها، و نیز زمینه های فرهنگی و انتظارات فردی استفاده کنندگان ضروری می نماید. در راستای انجام این پژوهش از راهبرد ترکیبی تحقیق کمی و کیفی استفاده شده است و نیز مدل اتخاذ شده در روشتحقیقی این مطالعه، مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و میدانی )مصاحبه و پرسشنامه( بوده که رویکردی پیمایشی-تحلیلی دارد. نتایج این پژوهش بیانگر درک مناسبی از الگوهای جاری فعالیت در فضاهای اقامتی سالمندان و انتظاراتفردی استفاده کنندگان، و همچنین ارائه دهنده تصویر روشنی از اصول و معیارهای طراحی، مناسب با نیازهای جسمی و روانی این افراد می باشد.

اصول معماری، الگوی رفتاری، سالمندی، فضاهای اقامتی و مراقبتی، کیفیت زندگی