سیدهادی سیدعلیزاده فضلی - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری؛ گروه شهرسازی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز ، ایران
امید عمادی - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری؛ گروه شهرسازی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز ، ایران

تحت تاثیر دگرگونی های اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی در سراسر جهان و وقوع انقلاب درزمینه در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات و به موازات آن افزایش قابل ملاحضه ای نا هنجاری های احتماعی در اکثر کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه ، طی دهه های اخیر ، دیدگاه های نوینی برای کنترل ، پیشگیری و مقابله با بزهکاری ارایه شده است. یکی از انواع راهبردهای پیشگیرانه از جرم پیشگیری از طریق طراحی محیطی است که نخستین بار توسطجرم شناس آمریکایی سی ریجفری در کتابی با همین عنوان ارایه شد.جفری در این کتاب پیشنهاداتی برای طراحی شهری ارایه نمود که در آن طرح خیابان ها ساختمان های مسکونیفضاهای باز و .. اصلاح و بدین طریق فرصت های بزهکاری کاهش می یابد. در واقع این نظریه ، معتقد است که رفتار انسانی تحت تاثیر طراحی محیطی است که در آن زندگی می کند وتاکید دارد که با بهینه سازی محیط و ایجاد تصویری مثبت از محیط ، می توان ارتکاب جرم در محیط را کاهش داد و یا از بین برد. پیشگیری محیطی از جرم ، براین مفهوم ساده مبتنی استکه جرم تا اندازه ای پیامد فرصت های برخاسته از محیط است و در این صورت ، باید دگرگونی محیط فیزیکی به منظور کاستن ارتکاب جرم امکان پذیر باشد. پارکها یکی از عمده ترین فضاهای تفریحی در شهرها محسوب شده که ارتقاء مطلوبیت آنها به جذب بازدیدکنندگان بیشتر و استفاده بهینه از فضاهای آنها منجر می گردد . پارکها به عنوان یکی از فضاهای عمومی زمینه ساز ایجاد تعاملات اجتماعی، بیش از هر محیط جمعی نیازمندامنیت هستند . کمبود امنیت در یک پارک شهری با کاهش تعداد مراجعه کنندگان و دفعات مراجعه توأم بوده و به کاهش مطلوبیت آنها می انجامد . در این میان هر چند که شاخص های اجتماعی و عملکردی نقش عمده ای در میزان امنیت پارک ایفا می نمایند؛ از سویی دیگر، با عنایت به تأثیرگذاری عناصر تشکیل دهنده محیط به عنوان عامل بازدارنده یا تسهیل کننده زمینه ارتکاب جرم، بهبود شرایط محیطی پارک که نشأت گرفته از طراحی مناسب محیط و منظر آن است، می تواند به ارتقای امنیت کاربران و پیشگیری از وقوع جرم منجر گردد . به دلیل کارآیی بالای این رویکرد در دو دهه اخیر از نظر جنبه های اقتصادی و از حیث ابعاد فرهنگی و سیاسی، اقبال بسیار چشمگیری در جوامع مختلف دیده می شود .

پیشگیری از جرم ، طراحی محیطی ،باغ گلستان تبریز، رویکرد CPTED