پریسا هاشم پور - استادیار معماری اسلامی دانشگاه هنر اسلامی تبریز
زیبا سامی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری اسلامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز

این مقاله هدفمند در بررسی اخلاق که به عنوان یکی از مهترین مؤلفه ی معماری در خانه های سنتی (دوره اوایل قاجار) و مقایسه آن با خانه های دوره معاصر می باشد.معماری سنتی ایران ترکیبی از فرهنگ ایرانی اسلامی می باشد و بنابراین رعایت موازین عمومی اخلاق در خصوص ساختار فضایی معماری موردتوجه بود اما به نظر می آید بعد از دوره قاجار و با ورود فرهنگ غربی، پایبندی به اصول اخلاقی در معماری معاصر کم رنگ تر از گذشته شده و با معیارهای درونی انسان چندان همخوانی ندارد. لذا در مقاله حاضر پس از بیان الگوهای اخلاقی دوره سنتی و معاصر به بررسی مؤلفه مهمان در خانه که یکی از مباحث مهم الگوهای اخلاقی می باشد و مقایسه نمونه ها پرداخته شده است. ازجمله اهداف این تحقیق بررسی اهمیت اخلاق در معماری سنتی و تأثیر آن بر معماری مخصوصاً خانه های مسکونی که امروزه توجه چندانی بدان نمی شود و ساختار فضایی آن کمرنگ تر از گذشته شده و با معیارهای درونی انسان چندان همخوانی ندارد. ازاین رو، بررسی الگوهای اخلاقی و تأثیر آن در ساختار فضایی خانه های دوره معاصر ایران، امری ضروری تلقی می شود. و بررسی اینکه مسائل اخلاقی کدم اند و اخلاق اسلامی در طراحی خانه های معاصر ایرانی به چه صورتی نمود پیداکرده است؟ ازجمله مباحث تحقیق می باشد.روش تحقیق توصیفی تحلیلی است و برای جمع آوری اطلاعات از تکنیک هایی مثل اسناد و مدارک در بستر مطالعات کتابخانه ای استفاده شده است و راهبرد تحقیق کیفی با رویکرد ساختارگرایانه می باشد.نتایج حاصل از تحقیق بر این امر مهم استوار است که الگوهای اخلاقی که در خانه های سنتی وجود داشته و در دوره معاصر کم رنگ تر شده است و یا از بین رفته است اما توجه به مهمان( که یکی از مؤلفه های شاخص اخلاقی می باشد) هنوز در خانه های دوره معاصر وجود دارد.

اخلاق، مسکن سنتی، مسکن معاصر، مهمان در خانه