اسماعیل ضرغامی - دانشیار، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید رجایی تهران
امید عزیزپور - دانشجوی کارشناسی ارشد ، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه پیام نور تهران

در بین مسائل مختلف امنیت به عنوان یکی از نیاز های اساسی انسان، جایگاه ویژه ای در آرامش، آسایش و افزایش کیفیت زندگی شهری خواهد داشت که نحوه پاسخگویی به این نیاز تأثیری مستقیم و به سزایی در ارضای نیازهای دیگر او دارد و همچنین از هماهنگی با هویت مندی و برآوردن نیازهای روحی و جسمی ساکنان از ارزش و اصالت مسکن کاسته وصرفاً کالایی برای خرید و فروش تبدیل کرده است. به همین دلیل مسأله امنیت همواره مورد توجه مدیران، برنامه ریزان، معماران و طراحان شهری بوده است. فقدان الگوی بومی در طراحی ومعماری مجتمع های مسکونی آنها را به محیط های زیستی بالقوه آسیب زا مبدل می کند. و چنانچه از اسلوب و اصول معماری ایرانی اسلامی تبعیت نکرده و به تقلید صرف از الگوهای غربی اکتفا کند، بالقوه بستر مناسبی برای انواع آسیب های اجتماعی خواهد بود که می توانند سلامت مجتمع و به طبع آن، امنیت شهری را با تهدیدها و جرائم اجتماعی، منجر به ایجاد محلی امن با آرامش، آسایش و برای ساکنان آن خواهد شد. پژوهش حاضر را با هدف تبیین اصول و معیارهای طراحی ایرانی اسلامی در مجتمع های مسکونی با رویکرد امنیت با روش تحقیق کیفی و مبتنی بر تحلیل منابع و کتابخانه ای انجام شده است. و پس از تحلیل مولفه های موثر در مجتمع های مسکونی امن در منابع نظری، و مصادیق علمی به مدل مفهومی بیان اصول طراحی ایرانی اسلامی در این گونه مجتمع های مسکونی پرداخته شده است و همچنین نتایج منتج شده از تحقیق که با ارائه راهکارهایی در جهت تعاملات اجتماعی و تأثیر فضاهای مشترک به این نتیجه می توان رسید که فضاهای عمومی موجود بین مجتمع های مسکونی هم باعث تعامل ساکنین با یکدیگر و نیز فضاهایی که باعث افزایش تعاملات اجتماعی بین ساکنین می شود، در افزایش امنیت شهری موثر است.

مجتمع مسکونی، ایرانی- اسلامی، طراحی معماری، امنیت