باقر کریمی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی،معماری،بوشهر،ایران
زهرا بلوچی - دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی،معماری،بوشهر،ایران

در سیر تاریخ معماری از گذشته های دور تا دوران معاصر، همواره گمشده ای در طراحی معماری مورد کنکاش معماران قرار گرفته است که همانا «معنا»ی مستتر در پس کالبد و ظاهر معماری است. عناصر سازنده معماری دارای قابلیت های بسیاری برای بیان معانی هستند . با استفاده از عناصری که از گذشته برای ما به یادگار مانده از قبیل نمادها، نشانه ها ،تزیینات و مصالح می توان به سمت معماری اصیل و با هویت ایرانی اسلامی دست یافت. تمام معماری های برجسته جهان رازی دارند که فقط با چشم دل میتوان به آن راه یافت. در ایران این نگرش عاطفی هنگامی حاصل میشود که تعادل و پیوندهای محیطی و معنوی انسان با استحکام و تعادلی مطلوب بر پا شده باشد. در روند شکل گیری معماری عوامل گوناگونی مانند اقلیم ،تفکر، عملکرد ، مصالح و فنون ، نیروی انسانی ، اقتصاد ساختمان و ... بر کالبد نهایی تأثیر میگذارند. در کنار روند تأثیر گذاری عوامل مادی ، فیزیکی ، محیطی ، اقلیمی ، شکل وفضای بنا در بعد فرهنگی ، تمثیلی و هنری باید از کلیه آرمانها و ارزشهای یک جامعه برخوردار باشد.اثر معماری برخوردار از روح و فرهنگ یک سرزمین ، درتجلی کالبدی خود پیام آور بسیاری از عوامل محیطی پنهان جامعه بوده و در بیانی انتزاعی در ترکیبات هندسی و فضایی معماری انتقال دهنده معنویت، اصالت و حقیقت وجودی خود ،همانند هنرهای دیگر می باشد که انسان در برابر و به هنگام دریافت آن به مقام والای فرهنگی خود ارتقا می یابد.مقاله حاضر به دنبال شناخت ویژگی های معماری ایرانی اسلامی و کشف راز و رمزها ونشانه ها در پس ورای ظاهری مواد ومصالح و تزیینات به کار رفته در آثار هنری است.

معنا، نماد ، سمبل ها ، مصالح و تزیینات ایرانی اسلام