مسعود رضایی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته معماری، عضو دفتر فنی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی فارس
علی بامداد - پژوهشگر دوره دکتری معماری گرایش مرمت بنا، دانشگاه هنر اصفهان.

روستاهای کشور ما ایران به مراکز تولیدات محصولات کشاورزی و دامی کشور معروف می باشند لذا برطرف کردن نیازهای روستائیان و جلوگیری از مهاجرت انها و کمک به برقراری و آبادانی روستاها هدفی بزرگ است. تا دهه های اخیر نظام ساخت و ساز ابنیه بر دوش معمارانی بوده که طبق همان روال استاد-شاگردی و در طول زمان، مراتب کمال را طی نموده و پاسخگوی نیازهای روحی و جسمی مردم در قالب تولید ماوا و مسکنی درخور انسان بوده اند. سرشت پاک و کمال یافته این معماران می توانست به شایستگی جواب اعتماد مردم را به صورت ارایه فضاهایی کارا، زیبا و متناسب با شگردهایی که حاصل تجربه استادکاران بود، بدهد. ذهن خلاق و پویای ایشان بافت، کارکرد، روحیات فضاها، مصالح، و روش های اجرا را می شناخت و به بهترین وجه از ابزارهای ساده و دقیق بهره می جست. با فراگیر شدن تولید صنعتی در ایران، نظام های پیشین کم رنگ شدند و تولید انبوه جایگزین ساخت و سازهای انسانی شد. با این همه، روستای دشتک به دلیل محدودیت های دسترسی و ارتباطات تاکنون از مواجهه با جاذبه های کاذب زندگی معاصر به دور بوده و به تبع آن، سیمای روستا از تغییرات اساسی مصون مانده و هنوز تداوم معمارى بومى منطقه از بین نرفته است. بر این اساس پژوهش حاضر در پی آن است تا با بررسی عوامل دخیل در پدید آمدن ساختارهای بومی دارای ارزش های پایدار، مانند مهارت های ساخت، ابزار کار و نیروی انسانی به پاسخی مناسب برای جنبه های متفاوت و مورد توقع باشندگان آن، از جمله جنبه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و مذهبی برسد. در همین راستا پژوهش حاضر به دنبال آن است تا با مطالعه توصیفی از روش تجربی به بررسی نظامات ساختاری بافت موجود، به بازشناخت ویژگی های اصلی معماری بومی دشتک برآمده از شرایط خاص اقلیم معتدل این منطقه، بپردازد تا بتوان برای باززنده سازی بافت های بومی مشابه آن از این راهکارها بهره جست.

روستای دشتک، معماری بومی، خصوصیات بافت، شرایط اقلیمی، مهارت های ساخت و روشهای بکارگیری مصالح در بنا