مرتضی کشاورز - کارشناس ارشد معماری اداره کل میراث فرهنگی فارس

در تبیین جایگاه خط همین بس که تمایز دوران تاریخ و ماقبل تاریخ را مقارن با ابداع خط دانسته اند. و با استناد به آیه شریفه (خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد) و تاسی از اینکه هنرمند در مکتب عرفان شرقی با شهود باطنی خدا را می یابد و سعی در بازتاب ادراکات درونی دارد، جایگاه بیان زیبایی در اسلام توجیه پذیر است. کتیبه نگاری مفصل بازوان توانمند معماری و خوشنویسی ایرانی-اسلامی است تا آنجا که تحولات خط ثلث در خوشنویسی بر تحولات زیبایی شناختی و عملکردی کتیبه نگاری تا حد زیادی موثر بوده است. در پژوهش پیش رو سیر تحول و تکامل تاریخی و فرمی خط از پیدایش تا ورود به کتیبه نگاری، شاخصه ها و دلایل استفاده از خط ثلث و رنگ های غالب و ساختار اصلی، مصالح، روش ها و محل های اجرا کتیبه های صفویه مورد بررسی قرار گرفته و در قیاس تطبیقی با کتیبه های قاجاریه در پژوهشی کتابخانه ای و میدانی سعی شده توانمندی صفویان در کتیبه نگاری و بیان معیارهای کمی و کیفی کتیبه نگاری جهت ارزش گذاری و استفاده در معماری روز و همچنین سیر نزولی کمی و کیفی کتیبه ثلث در دوره قاجار، و بخشی از میزان تاثیرپذیری کتیبه در معماری با ارایه الگوهای مشترک طراحی و ساختی حتی جهت استفاده در معماری روز از خوشنویسی ارایه شود.

خط ثلث، خوشنویسی، کتیبه نگاری، ،معماری دوران صفوی، معماری دوران قاجاریه