علی اصغر کشاورزیان - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق تجارت بین الملل، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان
مرتضی براتی - کارشناس علوم قضایی

سازمان های بین المللی امروزه نقش بسیار کلیدی در حقوق بین الملل ایفا می کنند . این موضوع در زمینه ی حقوق بین الملل اقتصادی نیز جلوه ی بیشتری یافته است.سازمان جهانی تجارت WTO یکی از سازمان های بین المللی اقتصادی که از دو جنبه میزان مشارکت کشور های جهان و طیف موضوع فعالیت دارای اهمیت ویژه ای گردیده است.از لحاظ طبقه بندی سازمان های بین المللی ، بدلیل فرآیند خاص پذیرش عضو سازمانی بسته محسوب می شود . تا آوریل سال 2009 بیش از 153 کشور جهان با ساختار های سیاسی و اقتصادی متنوع به این سازمان ملحق شده اند و 30 کشور دیگر نیز به عضویت ناظر در آن درآمده اند. که جمهوری اسلامی ایران یکی از متقاضیان عضویت در این سازمان می باشند که در حال حاضر بعنوان ناظر پذیرش شده است. لذا شناخت دقیق نظام حقوقی سازمان مزبور برای کشور ما بسیار حائز اهمیت است . نظام حقوقی سازمان جهانی تجارت داراری ویژگیهای خاص و شاید منحصر به فرد نسبت به سایر سازمان های بین المللی و حتی سازمان های بین المللی اقتصادی است که بررسی آنها از دو جنبه آکادمیک و اجرایی بسیار مفید است . یکی از این ویژگیها اعتبار بخشی به برخی از موافقتنامه های بین المللی منعقده قبل از تأسیس سازمان بعنوان بخشی از نظام حقوقی سازمان می باشد ، که در فصل اول به آنها اشاره شده است. ویژگی دیگر تعیین تعهدات برای اعضا متناسب با شرایط توسعه یافتگی آنها می باشد. در چارچوب نظام حقوقی سازمان مزبور ، قواعد و مقررات را می توان در سه گروه طبقه بندی کرد : الف – قواعد و مقررات عمومی و لازم الاتباع برای کلیه ی اعضا ب – قواعد و مقررات ناظر بر معافیتها و امتیازاتی برای کشور های در حال توسعه عضو ج – قواعد و مقررات ناظر بر معافیتها و امتیازاتی یرای کشور ها ی با کمترین توسعه یافتگی LDCدر این تحقیق با توجه به شرایط کشور ما صرفا قواعد و مقررات ویژه ی کشور های در حال توسعه مورد بررسی قرار گرفته است . در این راستا در هرفصل ضمن مروری بر قواعد عمومی سازمان ، مستثنیات ، معافیتها و کلا امتیازاتی که برای این گروه از کشور های عضو درنظر گرفته شده است. با توجه به طیف گسترده ی موضوعات مطرح در سازمان جهانی تجارت ، در این تحقیق چهارمحور تجارت کالا ، تجارت خدمات حمایت از حقوق دارایی فکری و مکانیسم حل و فصل اختلافات مورد تأکید قرار گرفته اند

تجارت، توسعه، معافیت، قواعد عمومی