تأثیر عرفان، فلسفه و دین در معماری، نمونه موردی میدان نقشجهان اصفهان

در دوران صفوی حضور اندیشمندانی همچون ملاصدرا فال نیکی است که تجلی مکاتب فلسفی با اندیشههای تابناک در مجموعه زیبای نقشجهان، از آن بیتأثیر نبوده است میدان نقشجهان از میدانهای مهم و مشهور ایران است که تابهحال مطالعات مختلفی پیرامون آن صورت گرفته است. این میدان از میادینی است که طرح و کلیت ان هم جنبه نمادین داشته و هم جنبه عملی و حقیقی. در این رابطه میتوان به حضور همزمان حکومت و مردم در ساختار میدان اشاره نمود. مشهورترین و عظیمترین بناهای تاریخی اصفهان مانند مسجد جامع یا مسجد امام )در ضلع جنوبی(، مسجد شیخ لطفالله )در ضلع شرقی(، عمارت عالیقاپو )در ضلع غربی( ، سردر قیصریه )در ضلع شمالی( و چهار بازار بزرگ. معماری میدان و بناهای پیرامون آن باکیفیت و کمیت ویژهای که دارند به دنبال اهداف معینی هستند. این نمونهها نشانگر جهتگیری به سمت هنری مقدس و با اهداف اعتقادی است. هدف، این مقاله تأثیر مفاهیمی از نمادهای عینی و ذهنی کالبد این میدان بر معماری اسلامی ایرانی هست. مقاله پیش رو این موضوع را بررسی میکند که چه عواملی باعث شده میدان نقشجهان باوجود وسیع بودن همچنان جذابیت و زیباییاش حفظ گردد. بررسیهای پژوهش نشان میدهد این میدان بسیاری از ویژگیهای خود را وامدار مفهوم، عرفان، فلسفه، دین و آیین است. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی تفسیری است که با استفاده از منابع کتابخانهای صورت میگیرد.

Keywords:

عرفان , فلسفه , زیبایی , میدان نقشجهان , معماری ایرانی