تاثیر تغییر تراکم و تعداد طبقات ساختمان و تبعات آن بر سیما و منظر شهری

منظر شهری علیرغم اهمیتی که در ابعاد مختلف زندگی شهروندان دارد، پدیدهای نیست که به صورت مستقل و قائمبهذات قابل مدیریت وطراحی باشد و همواره تالی سایر مداخلات شهری است. چنانچه این مداخلات نسبت به تبعات خود بیتفاوت باشند و صرفاً اهداف محدود و مشخص را نشانه روند، اغتشاش در منظر شهری اجتنابناپذیر خواهد بود و هر نوع ساماندهی به آن فعالیت نه چندان سودمندی است که دراثر بازتولید پیاپی عارضه اغتشاش ناشی از کارکرد مستمر عوامل مخل زیربنایی بینتیجه میماند. در فرآیند رفت و برگشتی میان جزء و کل در تغییرات محیط شهری، خواهناخواه منظر شهری نیز بهطور پیوسته دستخوش تغییر است و درغیاب نظامهای فرادست هدایت و کنترل سهبعدی در شهرهای ایران، سکانداری ایجاد آن حداقل در بافتهای مسکونی که بخش وسیعی از شهرها را شامل میشوند، به دست ساختوسازهای منفرد و پراکنده در قطعات زمین شهری افتاده است. از این رو انعطافناپذیری و نقص ضوابط ساختوساز شهری تکثیر یافته در تمام ایران، منظر شهری همه شهرها را به شکلی مشابه به سوی اغتشاشی سوق میدهد که نهتنها به نامطلوبی کیفی عرصه همگانی انجامیده، بلکه بروز بحران هویت شهری در را نیز شتابی مضاعف بخشیده است. در این میان چگونگی اعمال ضوابط اشغال زمین، تراکم و تعداد طبقات مجاز در یک مثلث بسته تعاملی بیش از سایر عوامل به ایفای نقش میپردازد. در شرایطی که مالکیت خصوصی بر زمین و منطق سود بازار ایجاب میکند که سرمایهگذاران خرد و کلان در پی حداکثر استفاده از حقوق شهروندی خود، برای ساختوساز باشند و از کمترین سطح ساخته شده به نفع مصالح عمومی که هیچ، حتی به نفع کیفیت محصولات معماری مورد مطالبهشان گذشت نکنند، 06 درصد اشغال زمین با اعمال ضوابط دائماً متغیر تراکمی که در نهایت تعداد طبقات را هم تعیین میکنند، به ساخت مکعبهای مشابه و در عین حال متفاوت دامن زده است. عدم تغییر در تراکم و تعداد طبقات ساختمان میتوانست انطباقپذیری ساختوساز با شرایط بومی را افزایش داده، معماری را در برابر سود اقتصادی وادار به عقبنشینی ننماید و منظر شهری را قربانی سادهاندیشی در تنظیم رابطه میان توده و فضا نگرداند. چنین به نظر میرسد که عدم تغییر در تراکم و تعداد طبقات ساختمان ، نیازمند نظام هدایت و کنترلی است که بتواند دامنه پاسخهای این تابع را تعریف و پاسخها را با یکدیگر هماهنگ سازد. کم و کیف و ساز و کار این نظام موضوعی است که در این مقاله مورد تأمل قرار خواهد گرفت.

Keywords:

تراکم ساختمانی , درصد اشغال زمین , حداکثر تعدادطبقات , رابطه توده و فضا , نظام هدایت و کنترل