سیدمجتبی حسینی - دانشجوی دکتری ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند
کوروش روستا - دانشیار و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند

مدل های پایه برنامه ریزی ترویجی صرفنظر از زمان ارایه آنها دارای وجه مشترکی می باشند و اکثرا مراحل مشابهی را طیمی کنند در اغلب این مدل ها فرآیند برنامه ریزی را می توان در دو مرحله طراحی و اجرا، جای داد که در برخی مدل ها بهاین دو مرحله اشاره مستقیم شده و در برخی دیگر این تقسیم بندی در بطن مدل نهفته است. در این مدل ها، برنامه ریزانمی بایست مراحل طراحی برنامه ها را دقیقا مشابه آن چه در مدل تدوین گردیده به صورت متوالی و پشت سرهم طی کنند.با نگاهی کلی به این مدل ها چنین برداشت می شود که این مدل ها از انعطاف پذیری کافی، چنانچه در اصول برنامه ریزیبه آنها اشاره گردید، برخوردار نمی باشند و نوعی اجبار و تعیین تکلیف را بر برنامه ریز اعمال می کنند. برداشتی که از اینمدل های برنامه ریزی می شود این است که اغلب این مدل ها، ما حصل تفکر نظام برنامه ریزی متمرکز می باشد و روحتئوری جعبه سیا بر آنها حاکم است، هر چند که در شرح برخی از این مدل ها به مشارکت و درگیر ساختن مخاطبان اشارهشده است ولی این مداخله به مرحله اول و در نهایت به مرحله دوم این مدل ها ختم می گردد. به علاوه اغلب این مدل هادر شرایط زمانی و مکانی تدوین گردیده اند که تفکر غالب بالا به پایین، به خصوص در کشورهای در حال توسعه بوده وبالطبع بر فرآیند و محتوای مدل های برنامه ریزی نیز تاثیر گذاشته است. البته نظریه پردازهای چنین مدل هایی با گذشتزمان بر این نقایص مدل ها تا حدودی فایق آمده اند، به طوری که هر چه به دهه های آخر قرن گذشته (بیستم) نزدیک میشویم، به مدل های در حال گذاری مواجه می شویم که بنیان های مدل نوین برنامه ریزی را تشکیل داده اند. این مدل ها رامی بایست مدل های برنامه ریزی و اجرا نام نهاد چرا که تقریبا در تمامی آنها به اجرای برنامه نیز اشاره شده است در حالیکه در مدل های برنامه ریزی چگونگی و یا نحوه اجرای برنامه و چگونگی یا نحوه ارزشیابی برنامه بررسی و طراحی می شودو در سند برنامه آورده می شود.

مدل برنامه ریزی،برنامه ریزی ترویجی، مدل های پایه برنامه ریزی