سعید صالحی - واحد جهاد علمی و فناوری سپاه حضرت نبی اکرم (ص) استان کرمانشاه
بابک پاساری - گروه زراعت دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی,دانشگاه آزاد اسلامی,واحد سنندج
سلیمان غلامی - جهاد کشاورزی شهرستان روانسر,مرکز خدمات زالو آو
افشین مرادی - جهاد کشاورزی شهرستان روانسر,مرکز خدمات زالو آو

نتایج تجزیه واریانس نشان داد که زمین آزمایش یکنواخت بوده و تفاوت معنی داری بین بلوک ها وجود ندارد. تجزیه ضرایب همبستگی نشان داد که صفات عملکرد دانه، تعداد نیام در بوته، وزن خشک نیام در بوته، وزن صددانه، عملکرد بیولوژیک، تعداد گره در ریشه و درصد کل نیتروژن اندام های هوائی همبستگی مثبت و بسیار معنی داری با درصد تثبیت نیتروژن دارند. تجزیه رگرسیون گام به گام نشاندهنده این بود که صفات عملکرد دانه، تعداد گره در ریشه، شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیک وارد مدل شده و 92/5% از تغییرات متغیر درصد تثبیت نیتروزن را توجیه می نمایند. تجزیه علیت نیز بیانگر این بود که صفات عملکرد دانه و تعداد گره در ریشه اثرات مستقیم و مثبت قابل ملاحظه ای بر درصد تثبیت نیتروژن داشته و لذا می توان از آنها به عنوان معیارهای انتخاب غیر مستقیم در جهت بهبود زنتیکی توانائی تثبیت نیتروژن در ژنوتیپ های لوبیای معمولی استفاده نمود. همچنین تمامی صفات مورد مطالعه همبستگی مثبت و معنی داری با عملکرد دانه داشتند که از این میان تنها صفات شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیک، تعداد گره در ریشه و درصد تثبیت نیتروژن وارد مدل رگرسیونی شده و رویهم رفته 95% از تغییرات عملکرد دانه را توجیه نمودند. تجزیه علیت نشان داد که تنها صفات شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیک دارای اثرات مستقیم مثبت و قابل ملاحظه بر عملکرد دانه بوده و به همین دلیل به عنوان بهترین معیارهای انتخاب غیرمستقیم برای بهبود عملکرد دانه به ویزه در نسل های مقدماتی قابل توصیه می باشند.

لوبیای معمولی، رایزوبیوم لگومینوزاروم، تثبیت بیولوژیکی نیتروژن و عملکرد دانه