علی خدادوست - دانشجوی کارشناسی ارشد جنگلداری، دانشگاه تربیت مدرس
حامد یوسف زاده - استادیار گروه جنگلداری، دانشگاه تربیت مدرس
حمید عبدالهی - دانشیار بخش بیوتکنولوژی درختان میوه، موسسه تحقیقات تهیه و اصلاح نهال و بذر

کم بودن اطلاعات در مورد شناسایی و میزان تنوع ژنتیکی سیب وحشی در کشور از یکسو و از جانب دیگر در خطر بودن ژرم پلاسم وحشی آنلزوم مطالعات مختلف در راستای شناسایی تیپ های مختلف سب در ایران را تاکید می نماید.امروزه یکی از روشهای کارآمد مطالعه ی تنوع ژنتیکی مطالعات ریخت شناسی است و البته موفولوژی برگ می تواند دید مناسبی از روابطتکاملی و فیلوژنی ارائه دهد که این امر گامی مناسب در حفاظت از اکو سیستم های طبیعی است. به این منظور پس از شناسایی رویشگاه هایسیب در شمال کشور، 7 رویشگاه در مازندران و 2 رویشگاه در گیلان برای مطالعات ریخت شناسی برگ انتخاب و پس از جمع آوری برگ ها،صفات ریخت شناسی آنها مورد اندازه گیری قرار گرفت. در آنالیز خوشه ای به روش Ward ، پایه های مورد بررسی در 7 خوشه مجزا قرار گرفتند.بر اساس نتایج آنالیز تشخیص، 5 صفت به عنوان مهمترین صفات تفکیک کننده جنس سیب در مناطق نمونه برداری شده تشخیص داده شد.این صفات به ترتیب اهمیت (وارد شدن در هر یک از مراحل آنالیز تشخیص و ایجاد حداقل مقدار کل آماره Wilks' Lambda) عبارتند از:طول دم برگ، عرض در 0/1 طول، طول برگ، عرض برگ و شکل برگ و سایر صفات از اهمیت چندانی در تمایز میان گروه ها برخوردار نبودند. در این آنالیز 89/5 درصد از پایه های شناسایی شده به درستی به خوشه ی مربوطه اختصاص یافتند. در این مطالعه، با بررسی صفات ریختی در برگ، مشخص شد که میزان بالایی از تنوع بین پایه های درختی مربوط به داخل جمعیت ها بوده است.

سیب جنگلی، آنالیز چند متغیره، جنگل های هیرکانی، صفات متمایز کننده