تکنیک مهندسی ژنتیک، مراحل، مزایا و اثرات منفی در بهنژادی گیاهان (مقاله مروری)

مهندسی ژنتیک یا انتقال ژن تکنیکی است که در آن قطعه ای از مولکول اسیدنوکلئیک خارجی که محتوی ژن مورد نظر است، توسط روش های مستقیم یا غیرمستقیم وارد ژنوم یک موجود زنده می شود. به کمک مهندسی ژنتیک می توان ژن مورد نظر را به صورت طبیعی از هر منبعی (میکروارگانیسم، گیاه، جانور) یا به صورت مصنوعی (سنتز در آزمایشگاه) به میزبان مشخصی انتقال داد. DNA خارجی را در یک ناقل کلون کرده و DNA نوترکیب تولید می نمایند. بطورکلی وظیفه مهندسی ژنتیک ایجاد یک ناقل مناسب است که بتواند بطور موثری به داخل میزبان وارد شود، به تعداد مناسب همانندسازی کند، بطور موثر نسخه برداری شده و بطور موثر ترجمه شود. از این تکنیک جهت تولید پروتئین های نوترکیب و گیاهانی با ویژگیهای مطلوب تر (افزایش خاصیت انبارداری، ارزش غذایی بالا، مقاوت به بیماری ها و آفات) استفاده شده است. از محصولاتی که امروزه به صورت مهندسی شده تولید و استفاده می شود، می توان به پنبه، ذرت، سویا، کلزا، برنج، گوجه فرنگی و اخیراً به یونجه اصلاح شده ژنتیکی اشاره کرد. تاکنون اثرات سوء این تولیدات از نظر علمی به اثبات نرسیده ولی بایستی آثار منفی احتمالی آنها بر انسان و محیط زیست بررسی و پیگیری شود. یکی از مواردی که بسیاری بر آن تکیه میکنند این است که با مقاومت به علف کش ها در گیاهان اصلاح شده ژنتیکی مقاوم همانند کلزا و سویا، علفهای هرز مقاوم قدرت ظهور بیشتری پیدا میکنند و میزان مصرف مواد شیمیایی بیشتر می شود.

Keywords:

مهندسی ژنتیک , DNA نوترکیب , انتقال ژن , ناقل , پروتئین های نوترکیب