مهین خرازی - دانشجوی کارشناسی ارشد و استادیاران گروه اصلاح نباتات، دانشگاه علوم کشاورزی ساری
غلامعلی رنجبر - دانشجوی کارشناسی ارشد و استادیاران گروه اصلاح نباتات، دانشگاه علوم کشاورزی ساری
حمید نجفی زرینی - دانشجوی کارشناسی ارشد و استادیاران گروه اصلاح نباتات، دانشگاه علوم کشاورزی ساری
محمدرضا صلواتی میبدی - معاون پژوهشی مرکز تحقیقات و آموزش توتون تیرتاش، بهشهر، مازندران

تعیین تنوع ژنتیکی گیاهان از جمله توتون، نقش مهمی در شناسایی ژنوتیپهای برتر به منظور بهره برداری در برنامه های اصلاحنباتات دارد. مطالعه ی تنوع ژنتیکی در جمعیتهای گیاهی و حفظ ذخایر ژنتیکی، پایه و اساس تحقیقات و برنامه های اصلاحیمیباشد. بدین منظور، تنوع و ارتباط ژنتیکی 100ژنوتیپ توتون گرمخانه ای با استفاده از 25نشانگر ISSRمورد بررسی قرارگرفت. الگوهای نواری به صورت صفر (عدم وجود نوار) و یک (وجود نوار) امتیازدهی شدند و داده ها توسط نرم افزار NTSYSpcتجزیه و تحلیل شدند. از تعداد 237مکان ژنی که در کل ارقام مورد بررسی تکثیر شدند، تعداد 195مکان چندشکل بودند. بهمنظور تعیین کارایی نشانگرها، محتوای اطلاعاتی چندشکلی ( PIC)و هم چنین درصد چندشکلی آنها محاسبه شد. درصد چندشکلی برای هر آغازگر از 63/6درصد برای آغازگر UBC851تا 100درصد برای آغازگرهای ،UBC812 ،UBC815 UBC878متغیر بود و مقدار متوسط آن 83/3درصدبود. متوسط تعداد کل باندها و متوسط تعداد باندهای چندشکل برایهرآغازگر به ترتیب 10/30و 8/47بود. به منظور ارزیابی تشابه ژنتیکی بین ارقام، ضریب تشابه SMمحاسبه شده و آزمون تطابقمانتل انجام و دندروگرام بر اساس ضریب تشابه SMو الگوریتم UPGMAبه کمک نرم افزار NTSTSpcترسیم شد وژنوتیپهای مورد مطالعه را در دو گروه اصلی قرار داد. تجزیه به مختصات اصلی نشان داد که سه مولفه اول توانستند در مجموع 79/65درصداز واریانس کل را توجیه کنند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بین و درون ژنوتیپهای توتون تنوع ژنتیکیزیادی وجود دارد که می توان از آن در برنامه های به نژادی این گیاه استفاده کرد

تنوع ژنتیکی، توتون، نشانگر ، ISSRتجزیه خوشه ای