احمدرضا کهنسال - استادیار گروه مهندسی دریا، دانشگاه خلیج فارس

صنعت ساخت و تعمیر کشتی همواره بعنوان یکی از صنایع مهم و استراتژیک مورد توجه کشورها قرار داشته است. این صنعت اصلی ترین روش جابجایی را در تجارت بین المللی امکان پذیر می کند. بعلاوه، صنعت ساخت و تعمیر کشتی می تواند نقش بسیار مهمی در رشد و توسعه سایربخش های اقتصادی داشته باشد و حتی می تواند باعث توسعه فن آوری های پیشرفته شود. صنعت ساخت و تعمیر کشتی، یک بخش تولیدیپیچیده بوده که از زیرمجموعه های مختلفی تشکیل شده است. بعلاوه سهم عمده صنعت کشتی سازی در افزایش توان دفاعی و امنیتی کشورها به وسیله تجهیز نیروی دریایی با شناورهای پیشرفته، غیر قابل انکار است. صنعت کشتی سازی یک ماهیت بین المللی دارد و بسیار صادرات گراست. بنابراین باید بتوان در بازارهای بین المللی این صنعت حاضر شد و با سایر رقبا در کسب سهم بیشتری از بازار به رقابت پرداخت. شرط حضور دراین بازار، شناخت کامل صنعت ساخت و تعمیر کشتی و عوامل مهم مؤثر درآن است. در این مطالعه ابتدا بخش های مختلف صنعت کشتی سازی تشریح شده و سپس مهم ترین ویژگی های این صنعت از قبیل نوسانی بودن ، اثرات بحرانهای اقتصادی و مالی، وجود ظرفیت های مازاد ساخت کشتی، نیاز به سرمایه گذاری زیاد، بازار بسیار رقابتی، طولانی مدت بودن پروژه های ساخت و بی ثباتی شدید قیمت ها بیان می شوند. سپس مهمترین عواملی که در این زمان بر روی عملکرد کشتی سازها برای حضور در بازار جهانی ساخت و تعمیر کشتی تأثیر گذار است اشاره می شود. ازجمله این عوامل می توان به این موارد اشاره کرد: نرخ برابری ارز، نرخ رشد اقتصادی و حجم تجارت از طریق دریا، ثبات اقتصادی و سیاسی، قیمتفولاد، قیمت نفت، سیاست های حمایتی دولت ها، نرخ اوراق کردن شناورهای فرسوده و سفارش های ثبت شده برای ساخت کشتی های جدی . د علاوه بر موارد فوق، سایر عواملی که می توانند به کارخانه های کشتی سازی در بهبود رقابت پذیری آنها کمک کنند می توان به میزان بهره وری، بازه محصولات، کیفیت محصولات، امکانات زیربنایی، سازمان کاری و سطح مهارت و انگیزه کارکنان اشاره کرد.

صنعت کشتی سازی، تعمیر و نگهداری کشتی، بازار ساخت کشتی، رقابت پذیری