نرگس حاجی محمدباقر - دانشجوی کارشناسی گروه علوم تغذیه، دانشکده علوم پزشکی واحد علوم و تحقیقات تهران دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
آریو موحدی - عضو هیئت علمی گروه علوم تغذیه، دانشکده علوم پزشکی واحد علوم و تحقیقات تهران دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

مقدمه: افزایش روزافزون ورود زنان به محیط های کاری باعث روند رو به رشد تغذیه کودکان با غیر شیر مادر شده است. فارغ از کاستی های متعدد شیرهای فرمولا یا حتی شیر گاو و سایر دامها در قیاس با شیر مادر، استفاده از شیشه شیرهای پلاستیکی و پستانک های آن ها به دلیل مواد شیمیایی آن ها سبب نگرانی است. بیسفنول (BPA)A ماده ای ارگانیک از خانواده هورمون های زنانه و یک گزنواستروژن می باشد که در بسیاری از بطری های آب و شیشه های پلاستیکی شیر کاربرد دارد. ساختار پلی کربناتی این ماده به گونه ای است که در مواجه با گرما و حتی دمای معمولی سبب آزاد سازی پلیمرهای مضر می گردد.روش: در این تحقیق سعی بر آن شده است تا با بررسی آخرین تحقیقات منتشر شده در منابع علمی پایگاههای PubMed و SID، اثرات مخرب BPA مورد ارزیابی قرار گیرد.یافته ها: براساس یافته های این تحقیق BPA با التهاب دیواره دستگاه گوارش، افزایش و حساس شدن به درد، تغییر نفوذپذیری دیواره کولون، چاقی، اختلال در بیضه ها، سینه، تخمدان، بلوغ زودرس، اختلال رشد مغزی، نوروبلاستوما، اختلالات سیستم دوپامینرژیک، دیابت مرتبط بوده با اثرگذاری بر G protein-coupled receptor یا (GPR30/GPER) در افزایش ریسک سرطان سینه یا وخامت آن موثراست. ازسوی دیگر مختل شدن سیستم دوپامین در کودک بر اثر ورود استروژن زیادی ناشی از استفاده از مواد پلاستیکی حاوی BPA سبب بیش فعالی کودکان می گردد. نکته جالب توجه آن است که حتی نوشیدن مایعات سرد از بطری های پلاستیکی آن هم فقط به مدت یک هفته، مقدار BPA ادرار را به میزان دو سوم افزایش می دهد. همچنین BPA حتی در درجه حرارت معمولی سبب اختلال درغدد درون ریز دیواره دستگاه گوارش می گردد.نتیجه گیری: از آنجاکه اثرات مخرب شیمیایی بر بدن نوزادان در سنین رشد به دلیل شرایط فیزیولوژیک خاص ایشان قویتر است، می بایست ضمن هشدار به مادران و خانواده ها در انتخاب بطری های فاقد BPA در تولید این محصولات کوشش نمود.

بیسفونل، شیشه شیر، G protein-coupled receptor