الهام طریقی - دانشجوی کارشناسی گروه علوم تغذیه، دانشکده علوم پزشکی واحد علوم و تحقیقات تهران دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
مائده تقوائی - دانشجوی کارشناسی گروه علوم تغذیه، دانشکده علوم پزشکی واحد علوم و تحقیقات تهران دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

مقدمه: با صنعتی شدن زندگی مردم و تغییرات اقتصادی- فرهنگی بیماری های مزمن غیر واگیر دار از جمله سرطان ها، دیابت، پوکی استخوان سلامتی انسان ها را در معرض تهدید قرار داده است. سرطان یکی از تهدیدات عمده در زندگی امروز است، به طوری که بعد از بیماری های قلبی عروقی، دومین عامل اصلی مرگ در جهان می باشد و هم چنین دیابت شیرین یک اختلال متابولیکی مزمن است که شیوع آن به سرعت در حال گسترش است. گیاه سیاهدانه حاوی اسیدهای چرب غیراشباع از جمله آراشیدونیک اسید، لینولئیک اسید (امگا 6)، و آلفا لینولنیک اسید (امگا 3) است و تیموکینون مهمترین اسید چرب اشباع موجود در روغن فرار سیاه دانه می باشد که می تواند به کاهش خطر ابتلا بیماری های غیر واگیر کمک کند.روش: در این مطالعه سعی شده است تا با بررسی پایگاه داده های PubMed ، Medline تأثیر مصرف گیاه سیاه دانه را در پیشگیری، کنترل و درمان بیماری های مزمن غیرواگیردار بررسی شود.یافته ها: بررسی مطالعات نشان داد که قرار گرفتن در معرض استرس اکسیداتیوها باعث کاهش تراکم استخوانی، ابتلا به سرطان ها و هم چنین کاهش تولید انسولین از سلول های بتای پانکراس را منجر می شود. گونه های فعال اکسیژن تشکیل سلول های استئوکلاست و فعالیتشان را تحریک می کند و سبب ایجاد اختلال در عملکرد سلول های استئوبلاست و کاهش سنتز کلاژن می شود. مهم ترین ویژگی تیموکینون فعالیت آنتی اکسیدانی آن است که خاصیت مهار کنندگی رادیکال های آزاد را در برابر سرطان هایی از جمله خون، ریه، کبد، کلیه، پروستات، سینه و پوست اثر درمانی قوی از خود نشان داده است. سیاه دانه و ترکیبات آن اثر ضد دیابت دارند که بررسی ها نشان دهنده اثر درمانی این گیاه در برابر مقاومت انسولین است.نتیجه گیری: استفاده از داروهای گیاهی به عنوان مکمل برای درمان در تمام دنیا رایج است. سیاه دانه و ترکیبات آن به خصوص تیموکینون و آلفا هدرین به عنوان ضد پوکی استخوان بی خطر و مؤثر و هم چنین آنتی اکسیدان قوی در بیماران سرطانی و دیابتی شناخته شده است.

سیاهدانه، سرطان، دیابت، پوکی استخوان، تیموکینون