سمانه نوری - کارشناس ارشد هیدروژئومورفولوژی دانشگاه مازندران
محمدرضا یوسفی روشن - دکترای ژئومورفولوژی و مدرس دانشگاه فرهنگیان، پردیس دکتر شریعتی ساری- نویسنده مسئول

پدیده فرسایش به عنوان یکی از مخاطرات ژئومورفیک محیط پیرامون ما، رخداد و گسترش آن موجب تغییرات بارزی در چشم انداز اراضی و تخریب محیط زیست می شوند. بخشی از حوضه آبخیز شصت کلا واقع در استان گلستان تحت تأثیر این عامل، با مشکلات اقتصادی و اجتماعی مواجه شده است. هدف از این پژوهش، شناخت عوامل مؤثر در رخداد فرسایش و پهنه بندی مکان های مستعد برای وقوع فرسایش ها می باشد. لذا جهت دست یابی به هدف مذکور، پس از بررسی های میدانی عوامل مؤثر در وقوع فرسایش حوضه بررسی شده و مهمترین عوامل تأثیرگذار به ترتیب: بارش، شیب، جهت شیب، کاربری اراضی، فاصله از جاده، ارتفاع شناسایی شدند. سپس لایه های اطلاعاتی مربوط را به هفت عامل مذکور در محیط GIS تهیه گردید. با توجه به کیفی بودن عوامل موجود از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای تعیین وزن عوامل مختلف استفاده گردید. در نهایت پس از ترکیب لایه های مختلف اثرگذار در وقوع فرسایش، نقشه پهنه بندی خطر فرسایش منطقه مورد مطالعه در سه کلاس کم خطر، متوسط خطر، پرخطر بدست آمد. همچنین نتایج حاصل از پهنه بندی نشان داد کهدر حوضه شصت کلا مهمترین عامل تأثیر گذار در وقوع فرسایش بارش و شیب منطقه به عنوان دومین عامل مؤثر بشمار می آیند.

فرسایش، پهنه بندی خطر، تحلیل سلسله مراتبی، GIS، حوضه آبخیز شصت کلا