زهرا طالقانی - کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین اثر بخشی برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی و یوگای بهشیار در اضطراب آشکار و پنهان و افسردگی در دانش آموزان دختر شهر تهران انجام شد.روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی و با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و یک پیگیری 2 ماهه بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانش آموزان دختر دبیرستانی در سال تحصیلی 1394- 1393در شهر تهران بود که از میان آنان 24 دانش آموز دختر به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب و به طور تصادفی در گروه های آزمایش (n1=12) و کنترل (n2=12) جایگزین شدند. سطح اضطراب و افسردگی آزمودنی ها با استفاده از پرسشنامه های اضطراب آشکار و پنهان اشپیلبرگز و همکاران و افسردگی بک در مراحل پیش آزمون اندازه گیری شدند. سپس برنامه درمانی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی و یوگای بهشیار در 8 جلسه گروهی برای گروه آزمایش اجرا شد. در پایان مداخلات دوباره اضطراب آشکار و پنهان و افسردگی دانش آموزان اندازه گیری و داده ها با استفاده از تحلیل کواریانس تحلیل شدند پس از گذشت دو ماه پیگیری مجدد از دو گروه به عمل آمد. یافته ها: یافته ها نشان داد که برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی می تواند اضطراب آشکار و پنهان امتحان و افسردگی را در دانش آموزران به طور معناداری کاهش دهد(P<0/05).نتیجه گیری: نتایج پژوهش شواهدی را پیشنهاد می کند که برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی می تواند یک روش درمانی مناسب برای کاهش اضطراب پنهان و آشکار و افسردگی در دانش آموزان باشد. انجام تمرینات مربوط به یوگا در افزایش تمرکز این دانش آموزان موثر بوده است لذا به منظور افزایش سطح ذهن آگاهی و کاهش اضظراب و افسردگی در دانش آموزان دبیرستلانی ، بکارگیری برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی پیشنهاد می شود.

برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی، یوگای بهشیار، افسردگی، اضطراب آشکار و پنهان، دانش آموزان دختر