حامد حیاتی - دکترای معماری،مدرس دانشگاه لرستان،خرم آباد،لرستان،ایران
محمود مرادی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد،خرم آباد،لرستان،ایران
بهادر امیری - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد،خرم آباد،لرستان،ایران

اهمیت نور و رنگ در معماری اسلامی انکار ناشدنی است و علت اصلی آن آیات بسیاری از قرآن کریم در تأکید بر اهمیت این دو عنصر می باشد. نور از عوامل مؤثر بر شکل گیری فضایی است که به عنوان غیرمادی ترین عنصر محسوس طبیعت،همواره در معماری وجود داشته و در معماری دینی نشان عالم و والا و فضایی معنوی است. نوع نگرش به نور در معماری ایرانی تحت تأثیر تفکر اسلامی به عالی ترین درجه خود می رسد و به عنوان مظهر تقدس و عالم معنوی شناخته می شود. نور در معماری اسلامی ایران همیشه به منزله روشن کردن کامل فضای معماری به کار نمی رود، بلکه گاهی کمی ارفاق و تقدس به خود گرفته و جنبه های دیگر فضا از جمله رنگ را تحت تأثیر قرار داده و گاهی بر آنها تأکید می کند. در واقع کاربرد رنگ و نور با یکدیگر حسی عرفانی به فضا می دهد، در معماری سنتی ایرانی، معماری معاصر، معماری مدرن و بسیاری از سبک های معماری که فراروی بشر قرار گرفته همواره عنصر رنگ و نور به عنوان عوامل اصلی در کنار ویژگی های دیگر بنا قرار گرفته و حتی در دوران رنسانس و پس از آن نیز در بناهای مهمی همچون کلیسایی شارتر سبک گوتیک پیشرفته اروپا نور و رنگ به عنوان دو عامل مهم توصیف کننده بنا معرفی شده اند. در معماری ایرانی مطالعه نور و رنگ بنا بر حجم و ساختار، همواره به عنوان بخش اصلی مراحل مختلف ساختمان و فهم آن در نظر گرفته شده است. متأسفانه تفریط های نادرست از معماری غربی جلوه های زیبا اما فضایی بی معنا به معماری معاصر ایران داده است. تدریس آموزش مناسب معماری اسلامی به همراه اصول آن، به ویژه همراه با به کارگیری نور ورنگ مناسب، نه تنها می تواند جلوه ای مناسب از معماریرا توصیف کند بلکه در یک کلام معرفت نوعی از معماری است که هویت معماری ایرانی را احیا می کند. مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی به تبیین جایگاه نور و رنگ در علوم و معارف سنتی و اسلامی پرداخته تا ابعاد، رجوع و جنبه های کاربردی آن وضوح بیشتری یابد.

رنگ و نور،قرآن کریم،معنویت،معماری اسلامی ایرانی