سید علی شفیعی گوشه - کارشناسی ارشد زمین شناسی تکتونیک دانشگاه خوارزمی
حسن ناصری زاده - کارشناسی ارشد زمین شناسی نفت دانشگاه خوارزمی
مریم ده بزرگی - دکترای زمین شناسی تکتونیک، دانشگاه خوارزمی، استادیار

بررسی مورفولوژی ساختارهای شکل گرفته در سطح زمین نشان می دهد، که در مقیاس ناحیه ای مورفولوژی آن ها می تواند، توسط شکل هندسی پی سنگی که حوضه رسوبی روی آن نهشته شده، کنترل شود. علی رغم اینکه، شکل حوضه ایجادشده متأثر از فضای خالی موجود در پی سنگ می باشد. ولی در اینجا نیروهای تکتونیکی و شکل پی سنگ در حین تأثیر متقابل مورد بررسی قرارگرفته است. کوهستان های شکل گرفته با راستاهای متمایل نسبت به همگرایی صفحات تکتونیکی به طور رایج به تغییرات راستای حاشیه ی قاره ها نسبت داده می شود، که این نتیجه گیری در مقیاس کوچکتر نیز می تواند صدق کند. تغییرات راستای حاشیه پی سنگ و هندسه حاشیه پی سنگ که در اثر نیروهای کششی هنگام شکل گیری حوضه ها شکل گرفته اند، کنترل کننده تغییرات راستای کوهستان ها و ساختارها هنگام بسته شدن حوضه ها، علی رغم ثابت بودن جهت نیروهای تکتونیکی در منطقه می باشد. با توجه به اینکه نیروهای تکتونیکی از نیروهای درونی منشأ گرفته اند و به صورت نیروهای بیرونی در سطح عمل می کنند، بنابراین این نیروها قبل از رسیدن به رسوبات از پی سنگ گذر کرده است. بر این اساس در مدل سازی ها شکل گسترش و قرارگیری پی سنگ از اهمیت خاصی برخوردار است. چراکه نیروهای درونی وارده بعد از وارد شدن به پی سنگ به رسوبات وارد می شوند. بنابراین با الگوی هندسی که در شکل خوددارند الگوهای ساختاری رسوبات را شکل می دهند.

پی سنگ؛ کششی؛ نیروهای درونی؛ الگوی هندسی