عبدالرضا نواح - دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز
حمیدرضا نصراللهی قلعه عبدشاهی - دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز
حامد ترکاشوند - دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز
حیدر عباسی - دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز

امانوئل والرشتاین در بین نظریه پردازان نظام سیستم جهانی از جایگاه ویژه ای برخوردار است تا جایی که نظریه ی نظام جهانی با نام وی شناخته شده است.در این مقاله سعی شده است ؛ پس از بیان مختصر زندگی نامه و خاستگاه اجتماعی و فکری والرشتاین با روش تحلیلی انتقادی به بررسی متغیرهای مستقل و وابسته ی کلیدی ، مبانی بینشی ، روشی و نظریه های مهم وی پرداخته شود.در پایان نیز نقاط قوت و ضعف نظریات وی ارزیابی خواهد شد.پس از ارزیابی دریافته شد که نظریه ی نظام نوین جهانی یکی از نقاط قوت والرشتاین محسوب می شود. این نظریه از میان همه ی نظریه های روابط بین الملل توانسته به شکلی مشخص به موجودیت نظام بین الملل بر مبنای نقش کارکردی آن در اقتصاد جهانی بپردازد ولی مارکسیت ها به خاطر عدم تأکید کافی والرشتاین بر روابط میان طبقات اجتماعی، بر چشم انداز نظام جهانی او ایراد گرفتند. از دیدگاه آن ها، والرشتاین بر قضیه ی نادرستی تأکید می ورزد. به نظر آن ها، قضیه اصلی نه تقسیم کار بین المللی میان مناطق هسته ای و پیرامونی، بلکه روابط طبقاتی در داخل جوامع معین است.

والرشتاین ، نظام جهانی ، مرکز ، پیرامون ، نیمه پیرامون