محمد حسین عابدی - دانشجوی دوره دکترای معماری ، دانشکده هنر و معماری ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران ، ایران
حسینعلی کتولی - دانشجوی دوره کار شناسی ارشد معماری ، دانشکده هنر و معماری ، دانشگاه آزاد واحد آزاد شهر ، ایران

طی چند دهه اخیر، روستاهای ایران، تحت تأثیر تغییرات اجتماعی، از لحاظ زیستی و فرهنگی، دچار دگرگونی فزاینده ای شده اند. گونه های مسکن، حاصل روابط میان نیازهای انسان و محیط او می باشد و به جهت روش های گوناگون زندگی روزمره انسان و شرایط محیطی، متغییر و پیچیده می باشد و آن چه آنها را از هم متفاوت می کند نه اجزای تشکیل دهنده گونه، بلکه منطق استقرار و آرایش فضایی اجزا است که بسته به شرایط زمانی، مکانی و شیوه های سکونت تغییر می نماید و معرف ویژگی های فرهنگی، اقتصادی و اقلیمی آن شیوه است. گونه های مسکن بومی، به خصوص در مناطق روستایی به شدت متاًثر از محیط پیرامون خود می باشد. مقاله حاضر درصدد است تا به بررسی مسکن بومی روستایی سیستان پرداخته وبا کوششی هدفمند، عوامل مؤثر بر شکل گیری مساکن روستایی سیستان را شناسایی نماید. روش تحقیق در این پژوهش شامل روش تاریخی و توصیفی- تحلیلی بوده و از مجموع مطالعات میدانی وسیع، روش اسنادی و کتابخانه ای برای جمع آوری اطلاعات، استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که سیستان در شرق ایران با بیش از 800 روستا و سابقه سکونت دائم پنج هزار ساله از شهر سوخته تاکنون، دارای شرایط اقلیمی خاص بوده و ساختار معیشتی و اجتماعی حاکم بر آن باعث شده است که گونه های منحصر بفردی از معماری مسکن در آن شکل گرفته که مهمترین عوامل موثر بر شکل گیری این گونه ها، عوامل اقلیمی و اجتماعی می باشد

مسکن بومی ؛ عوامل شکلگیری مسکن؛ روستا؛ سیستان؛ اقلیم