سیروس حسن نژاد - استادیار علومعلفهایهرز، گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، دانشگاه تبریز، ایران
محمدصالح پیروئی - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد شناسایی و مبارزه با علفهایهرز، گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

به منظور مطالعه روابط بین پراکنش گونههای علفهرز با بافت خاک، مطالعات میدانی در 50 مزرعه گندمTriticum aestivum L. در شهرستان ارومیه (یکی از شهرهای شمال غربی ایران) در سال 1392 اجرا شد. نمونهبرداری از مزارع با شروع به ساقهروی تا انتهای سنبلهدهی گندم صورت گرفت. در هر مزرعه، تعداد 20 کوادرات0/25 مترمربعی بصورت تصادفی درقالب سیستم W 5کوادرات در هر خط از این سیستم) انتخاب و دادهبرداری برای آنالیزهای بعدی صورت گرفت. برای مطالعه روابط بین بود و نبود گونههای علفهرز با بافت خاک از تجزیه تطابقی متعارفCCA با نرمافزارCanoco استفاده شد. نمونهبرداری از خاک در هر مزرعه از درون کوادراتهای نمونهبرداری علفهرز صورت گرفت. برای هر مزرعه یک نمونه خاک از مجموع 20 نمونه خاک گرفته شده از 20 کوادرات با هم مخلوط و یک نمونه خاک به عنوان نماینده مزرعه انتخاب شد. در مجموع، 169 گونه علفهرز متعلق به 35 تیره گیاهی شناسایی شد. تجزیه CCA نشان داد که بافت خاک روی پراکنش علفهایهرز موثر است. نتایج نشان داد که محتوی شن خاک بیشترین تاثیر روی پراکنش علفهایهرز دارد گونههایی چون Scariola orientalis و Salvia virgate ،Filago pyramidata در خاکهایی با بیشترین درصد شن حضور دارند. علفهایهرز Carthamus lanatus و Capparis spinosa با محتوی سیلت خاک و Linaria kurdica با محتوی رس خاک بیشترین همبستگی را دارند. حضور بیشتر علفهایهرز در مرکز نمودار بایپلاتCCA بیانگر گسترده بودن نیاز اکولوژیکی و حضور آنها در خاکهایی با بافتهای متفاوت میباشد. بررسیها نشان داده که پراکنش علفهایهرزمیتواند متاثر از محتوی رطوبت خاک بوده و رطوبت خاک متاثر از بافت خاک باشد

ارومیه، بافت خاک، تجزیه تطابقی متعارفCCA/پراکنش علفهرز، گندم